انواع پیچها

انواع پیچها

شکل ظاهری ونام انواع پیچها

                                                                                       

شیار ایجاد شده پیچ ها از نظر وظیفه و کاربرد به سه دسته تقسیم می شوند :

1-  اتصال محکم شونده : جهت وصل نمودن دو یا چند قطعه با جنس های مختلف و به صورت موقت می توان از پیچ ها و مهره ها استفاده نمود

2-       انتقال حرکت و تبدیل حرکت : جهت انتقال حرکت ، تبدیل نمودن حرکت چرخشی به حرکت خطی و یا تغییر دادن سرعت حرکت می توان از پیچ و مهره ها با دندانه تخت ، ذوزنقه‌ای و حلزونی استفاده نمود

3-  آب بندی : پیچ و مهره های با رزوه داخلی استوانه ای و رزوه خارجی مخروطی به منظور آب بندی استفاده می شوند

جهت گردش دندانه های پیچ

مسیر چرخش شیار رزوه یا دندانه های پیچ ها به سمت راست و یا چپ باشد ، اگر گردش مارپیچ به سمت چپ باشد پیچ چپگرد می باشد.

پیچ های چپگرد را با علامت LH و پیچ های راستگرد را با علامت RH نشان می دهند .

جهت ساده تر شدن تشخیص مهره های چپگرد بر روی اضلاع آنها شیار طولی و یا در وسط گوشه های مهره ها شیار عرضی ایجاد می نمایند .

گام پیچها

گام پیچ ها یعنی فاصله دو رزوه متوالی ( شکل 1)در پیچ های چند راهه فاصله بین دو دندانه از یک راه ) و یا میزان پیشروی طولی پیچ در اثر چرخش یک دور کامل را می گویند .

نکته : با تغییر گام در پیچ ها عمق دندانه ها و در نتیجه قطر داخلی پیچ تغییر می کند ، البته در صورتی که قطر اسمی پیچ ثابت باشد .

تعریف پیچ

اگر مثلث قائم الزاویه ای را از کاغذ بریده و آن را حول یک ضلع قائمه بر روی استوانه بپیچانیم و در امتداد وتر بر روی استوانه شکافی ایجاد کنیم قطعه ای حاصل می شود که به آن پیچ می گویند

پیچ راست گرد و پیچ چپ گرد

اگر پیچ در چهت عقربه های ساعت بر روی مهره بسته شود آن را راست گرد ودر غیر اینصورت آن را چپ گرد می نامند

پیچ یک راهه و چند راهه

اگر بر روی استوانه یک شکاف ایجاد کنیم آن را پیچ یک راهه و چنانکه در روی استوانه چندین شکاف ایجاد شود که نقطه شروع آن ها در محیط قاعده با هم تفاوت کند آن را پیچ چند راهه می نامند

سیستم متریک و اینچی

پیچ ها در دو سیستم اینچی و میلیمتری ساخته می شوند :

پیچ های میلیمتری

در این پیچ ها تمام اندازه ها بر حسب میلیمتر اندازه گیری می شود . زاویه راس این پیچ ها 60 درجه و نوک دندانه ها پخ زده شده اند. پیچ های میلیمتری را با علامت M نشان می دهند

پیچ های اینچی

تمام اندازه های این پیچ بر حسب اینچ اندازه گیری می شود. زاویه راس این پیچ ها 55 درجه است وسر وته دندانه ها گرد است. قطر پیچ های اینچی به اینچ است و گام این پیچ ها بر حسب تعداد دندانه در یک اینچ مشخص می شود .

تعریف گام پیچ

فاصله بین یک دنده پر ویک دنده خالی از پیچ ها را گام پیچ می نامند. این فاصله برابر با ارتفاع مثلث قائم الزاویه ای است که قاعده آن به اندازه محیط استوانه پیچ و وتر آن در امتداد مار پیچ ها باشد.

خواندن پیچ های متریک و انگلیسی

M14x1.5×25

1. عدد اول نشانه قطر پیچ است. به طور مثال در نمونه بالا قطر 14 میلی متر است.

2. عدد دوم فاصله بین رزوه ها را بیان می کند. در نمونه بالا این فاصله 1.5 میلی متر است.

3. عدد سوم  نمایان گر طول پیچ است. در نمونه بالا طول پیچ 25 میلی متر است.

4. به عدد سر پیچ توجه کنید هر چه این عدد بزرگتر باشد قدرت پیچ بیشتر است.

در حالی که در سیستم متریک مشخصات پیچ بر اساس فاصله  رزوه های آن در اینچ است، در سیستم های انگلیسی موضوع عکس است. یعنی تعداد گام در هر اینچ اهمیت دارد . مثال

¼     :1/4-20 بیشترین قطر بر حسب اینچ بوده و 20 تعداد دنده در هر اینچ.

 

پیچ ها انواع مختلف و کاربردهای بسیاری دارند که در زیر به بررسی بخشی از آن ها می پردازیم

 

پبچ ورق فلزی

پبچ ورق فلزی    Sheet Metal Screws

پیچ با شیار کامل همراه  نوک تیز برای استفاده در ورق فلزات. مخفف SMS

پیچ ماشینی رزوه دار

پیچ ماشینی رزوه دار    Thread Machine Screws

پیچ های خودکار برای استفاده در ماشین آلات

پیچ ماشینی پیچ ماشینی    Machine Screws 

این پیچ ها همراه با مهره در سوراخ قرار داده می شوند. مخفف آن MS 

     

پیچ چوب پیچ چوب    Wood Screws

این پیچ ها با ساقه صاف و نوک مخروطی برای نجاری و اتصالات لولایی به کار می رود.

مخفف آن  WS است.

 پیچ lag پیچ Lag Bolts     Lag 

پیچی است شیار دار و نوک تیز برای چوب. مخفف Lagپیچ رزوه ای خودکار پیچ حمل و نقلی    Carriage Bolts

سر صاف و گرد همراه مقطعی مربع شکل دارندپیچ رزوه ای خودکار پیچ شش گوشه        Hex Bolts

پیچ سر شش گوش با شیار همراه مهره در سورخ گذاشته می شود. مخفف HHMB یا HXBT

   

پیچ رزوه ای خودکار پیچ رزوه ای خودکار  Self Drilling SMSلگ چشمی لگ چشمی        Eye Lags

مانند پیچ چشمی است فقط به جای شیار ماشینی، شیار چوبی دارد.پیچ چشمی  پیچ چشمی     Eye Bolts

پیچ با یک حلقه دایره ای شکل در انتهای آن برای اتصال زنجیره ای به کار می رود.پیچ تنظیم پیچ تنظیم     Set Screws

پیچ های ماشینی بدون سر برای در هم کوبیدن سوراخ های رزوه شده به کار می رود.پیچ آلن پیچ آلن       screws  Allen

از این پیچ ها که سطح صاف دارند در گوشه ها ویا فضاهای محدود استفاده می کنند.

پیچ های آلن با با آچار مخصوص آلن بسته می شوند. 

پیچ بالابر پیچ بالابر        Elevator Bolts

آن ها سر تخت بزرگ دارند و اغلب در سیستم های نقاله مکانیکی استفاده می شوند.پیچ شانه دار پیچ شانه دار    shouldor screw

برای نگه داشتن نقاط محوری استفاده می شود.پیچ J شکل پیچ J شکل       J-Bolts

پیچ J شکل برای نگه داشتن پیچ های چشمی به کار می رود.پیچ U شکل  پیچ U شکل       U-Bolts

پیچ U شکل برای اتصال دو لوله یا سطوح دایره ای به کار می رود.

اطلاعات تخصصی در ارتباط با پیچ و مهره

اطلاعات تخصصی در ارتباط با پیچ و مهره
یکی ازعمده ترین روش های اتصال، بخصوص اتصالات مکانیکی، استفاده از پیچ و مهره است. واژه ((Bolt واژه ای عام است که به همه اتصال دهنده های رزوه دار مانند پیچ های دو سر رزوه بدون گل یا تمام رزوه ( ( Stud Bolt و نیز پیچ های خودکار(Machine Screws) گفته میشود.

روش تولید، بازرسی و کنترل کیفیت، کاربردها ، پوشش دهی و رنگ ، انواع پیچ و مهره وطبقه بندی آنها ، نشانه گذاری عیوب احتمالی ، روش های احتمال گشتاور، استاندارد های مرتبط ، خوردگی ، انواع شکست ، عملیات حرارتی ، نمونه برداری و مستند سازی وجود دارد که در استاندارد ISO 1891 تعاریف و واژه های مربوط به پیچ و مهره ها بیان شده است.
Bolt به پیچی گفته میشود که به همراه مهره به کار رود(اغلب به صورت استوانه و با انتهایی تخت) و عمدتا به دوشکل در صنعت کاربرد دارد.

* بازرسی پیچ ومهره
استاد بولت و بولت آچار خور

* انواع رزوه
از نظر هندسی و ابعادی ف بیش از 125 نوع رزوه وجود دارد که آشنایی با 30 نوع از آنها برای صنعتگران کافی است.
اتصالات مکانیکی مانند پیچ ها (Bolt & Stud Bolt) دارای رزوه خارجی بوده و مهره ها و سوراخ های رزوه شده دارای رزوه داخلی هستند، رزوه از سه قسمت ریشه ، قله، و پهلو تشکیل شده و زاویه معمول هر رزوه در سیستم متریک ، 60 درجه میباشد.
رزوه یا دنده به دو دسته تقسیم میشود: الف) دنده درشت (Coarse) ب) دنده ریز Fine))

توجه:
انواع رزوه به همراه مشخصات ابعادی و کاربردهای آنها ، به طور کامل در استاندارد DIN 202 امده است.

* درجه بندی استحکام پیچ ها Property Class))
پیچ ها بر اساس استحکام کششی درجه بندی شده و درجه بندی استحکام در سیستم متریک Property Class)) نامیده میشود.

* نامگذاری درجه بندی استحکام پیچ های متریک توسط اعداد و به صورت زیر میباشد:
عدد قبل از اعشار ، معرف یک درصد حداقل استحکام کششی بر حسب مگاپاسکال MPA)) و عدد بعد از اعشار، معرف ده برابر نسبت حداقل استحکام تسلیم به حداقل استحکام کششی میباشد ، اعداد فوق هر دو به طور تقریبی بوده و دقیق نمیباشند.
گرید تمامی پیچ ها با هر درجه استحکامی، باید روی سر پیچ به طور خوانا درج شود.* انواع انتهای پیچ
پیچ های متفاوت و زیادی در صنایع مختلف به کار میرود ، که در ادامه به چند نوع از پر کاربرد ترین آنها اشاره میکنیم:
1- نوع آچار خور 2- نوع سر یا گل 3- ساق رزوه نشده 4-ساق رزوه شده 5- نوع نوک پیچ 6- نوع رزوه

انواع معمول نوک ها به صورت زیر است:
الف) تخت (Flat) ب) بیضوی یا محدب (Oval) ج) مخروطی (Cone) د) استوانه ای (Dog)

* انواع گل پیچ ((head
پیچ ها دارای انواع مختلف گل و یا سر ((head بوده که برخی از عوامل تاثیر گذار بر هندسه آنها به شرح زیر میباشد :
1- جنس قطعه بکار رفته
2- میزان مورد نیاز توزیع تنش در سطح اتصال
3- مقدار تنش اعمالی به اتصال
4- نوع آچار خور

انواع کلی گل پیچ ها به صورت زیر است :

الف) پیچ شش گوش – hexagon
ب) پیچ آلنی – socket
ج) پیچ عدسی – oval
د) نیم گرد – Round
ه) ماهیتابه ای – Pan
و) تخت – Flat

* انواع آچار خور (driving recess) نام گذاری پیچ ها :
برای نام گذاری پیچ ها از شماره استاندارد های بین المللی استفده می کنند ولی در صورت نداشتن این شماره میتوان از موارد زیر برای
نامگذاری استفاده کرد :
1- نوع گل پیچ 2-نوع دنده 3- طول پیچ ( از زیر گل) 4- گرید پیچ 5- نوع نوک پیچ 6- نوع میله
7-نوع آچار خور 8- پوشش نهایی 9- چپ گرد یا راستگرد بودن 10- درجه استحکام پیچ

روش های تولید رزوه :
رزوه ها را می توان با دو روش معمول تولید نمود :
الف) ماشین کاری
در این روش رزوه هایی را به وسیله تراشکاری روی میلگرد ایجاد می کنیم .قطر خارجی رزوه های تولید شده به این روش دقیقا برابر با قطر ساق پیچ است .
مزایا :
– نا محدود بودن تولید پیچ نسبت به قطر و طول –
– حصول و اجرای تمامی مشخصات فنی مرد نیاز
معایب :
1-هزینه زیاد و زمان زیاد تولید
2- کاهش استحکام مکانیکی به دلیل پارگی الیاف و مرزهای دانه ها

ب) نورد
در این روش ، به جای تراش و حذف قسمت هایی از میلگرد اولیه رزوه ها توسط فرایند اکستروژن ایجاد میشود . مقطع پیچ نیم رزوه قبل از رزوه شدن دارای دو فطر متفائت است قسمتی که قرار است رزوه شود دارای قطر کمتر بوده که پس از رزوه شدن به دلیل انبساط شعاعی دارای قطری برابر ساق ((shank میگردد ولی پیچ تمام رزوه نیازی به داشتن دو مقطع قبل از رزوه زنی ندارد.
ضعیفترین منطقه رزوه نسبت به نیروهای مکانیکی، قطر کوچک است و چون این مقدار در هر دو روش تولید برابر می باشد ، از نظر مقاومت یکسانند، از طرفی کار سرد بر روی آلیاژ پیچ در روش نورد ، موجب افزایش فشردگی و استحکام رزوه ها میگردد. در این روش بعد از عملیات رزوه زنی ، پیچ های با گرید 8.8 و بالاتر ، برای افزایش استحکام و سختی ، مرد عملیات حراراتی و سختکاری بین 700- 900 درجه سانتی گراد قرار گرفته آستنیتی میشود سپس در روغن کونچ شده و پس از آن برای بازگشت خواص ضربه پذیری و جلوگیری از تردی در دمای 400 – 600 درجه تمپر میشود.
هنگام عملیات حرارتی به منظور جلوگیری از کربوره شدن بیش از حد یا دکرربوره شدن ، دما ی کوره باید خنثی بوده و تحت کنترل باشد.
مزایا :
– هزینه پایین و زمان کم تولید
– هزینه کم مواد اولیه
– پوشش ضهییف عملیات حرارتی و حمل و نقل به دلیل داشتن وزن کمتر
– سطح نهایی صیقل و پرداخت مناسب
معایب :
محدود بودن تولید به ازای قطر و طول در برخی دستگاه ها

فورج کردن پیچ و مهره :
فرج گردن پیچ و مهره به دو روش سرد و گرم انجام میگیرد. در روش گرم ، بعد از حرارت دهی سر قطعه در دمای 1200- 850 سانتیگراد شکل سر پیچ و مهره توسط دستگاه پرس ایجاد میشود. این روش دارای مزایا و معایب زیر میباشد :

مزایا:
– فرم دهی قطعات با شکل پیچیده
– نیاز به کمترین فشار
– توانایی فرم دهی قطعات بسیار بزرگ

معایب:
– تشکیل پوسته های اکسیدی روی قطعه
– دقت ابعادی پایین
– ایجاد فلاش

در روش فورج سرد یا اکستروژن ، بدون استفاده از حرارت و توسط دستگاه پرس ضربه ای پیچ طی چند مرحله ولی بسیار سریع تغییر مقطع داده ئ آماده رزوه شدن میگردد. در برخی از پرس ها پیچ به طور رزوه شده از دستگاه خارج میگردد.
مزایا :
ابعاد دقیق
مقاومت مکانیکی بالا
سطح صاف قطعه
بدون تغییر ماندن قطعه
عدم نیاز به ماشین کاری

معایب:
نیاز به فشار بالا
چند مرحله ای بودن و نیاز به پیش فرم دهی
ناتوانی در تولید با قطر بیش از 24 میلی متر  (فورج گرم تاسایز1009)

پیچ شش گوش ,
استادبولت,
پیچ آلن,
بولت صفحه ستون,
مهره چشمی,
مهره مربعی,
مهره باریک,
مهره واشردار,
سرخزینه,
یوبولت,
خودکار,
سرمته ای,
پیچ چشمی,
پیچ تی,
رول بولت,
مهره خروسکی,
مهره قفلی,
مهره شش گوش,
واشر تخت HV,
واشر تخت آهنی,
واشر فنری,
مهره کاسه نمدی,
مهره سربسته,
مهره جوشی,
پیچ اتاقی,
مهره بلند,
پیچ استوانه,
مهره تی,
پیچ دوسره,
پیچ آلن مغزی,
پیچ استیل,
مهره استیل,
واشر استیل,
پیچ متری,
پیچ خروسکی,
مهره چاکدار,
مهره گرد,

تفاوت پیچ چوب، پیچ دیوار تیغه ای و پیچ فلز

تفاوت پیچ چوب، پیچ دیوار تیغه ای و پیچ فلز

پیچ برای چوب: رزوه این پیچ ها نسبت به پیچ های فلزی و ماشینی درشت تر بوده و یک بخش ساقه دارند که بدون رزوه می باشد. ساقه پیچ با فشاری که به سطح چوب وارد می کند دورن آن شده و مسیر را برای رزوه ها باز می کند. برخی از پیچ های چوب نوک مخروطی دارند.

پیچ برای ورق فلزی: معمولا تمام پیچ شیار دار است این پیچ ها را برای چوب می توان استفاده نمود اما برعکس آن صادق نیست. بسیاری از این پیچ ها نیاز به یک سوراخ کوچک قبل از حفاری دارند اما برخی نیز خودکارند.

پیچ تیغه ها و دیوارهای کاذب: پیچ های رزوه درشت برای حفاظت اتصال بین چوب و دیوار است در حالی که رزوه ریزتر برای اتصال ناودان های فلزی کاربرد دارد. محل اتصال بدنه به ساقه در این پیچ ها بیشتر منحنی بوده تا دیوار دچار آسیب و ترک خوردگی نشود.
تعاریف و استانداردهای دنده پیچ

گام پیچ فاصله بین دو دنده متوالی به موازات محور پیچ است. تعریف گام در واحد های ایالات متحده عبارت است از عکس تعداد دنده N در هر اینچ است.

قطر بزرگ d برابر است با بزرگترین قطر دنده پیچ

راهنما یا پیشرو فاصله ای است که مهره پس از یک دور چرخیدن به موارات محور پیچ جابه جا می شود. برای پیچ های یک راهه مقدار پیشرو با گام دنده برابر است. یک پیچ چند راهه رزوه ای است که از دو یا چند ردیف دنده در کنار یکدیگر درست شده باشد. پیچ ها رزوه ها یا قطعات رزوه شده استاندارد همه رزوه های یک راهه دارند. در یک پیچ دو راهه اندازه پیشرو دو برابر گام انست و در پیچ سه راهه سه برابر و الی آخر.

همه رزوه ها را برابر قاعده دست راست می سازند مگر در مواردی خاص که یادآوری شود. در امریکا و بریتانیا، استاندارد ملی (unified) دنده ها برای همه قطعات رزوه شده به کار می رود. زاویه دنده ها 60 درجه و نوک آن ها تخت یا گرد است.

جدول زیر برای تعیین یا طراحی قطعات رزوه دار سودمند خواهد بود. یادآوری می کنیم که اندازه دنده برای سیستم های متریک با گام p ان مشخص می شود و برای اندازه ای متحد (unified) با تعداد دنده در اینچ N.

55377092 کاربرد پیچ hv

کاربرد پیچ hv :         کاربرد پیچ hvپیچ ومهره کیمیا صنعت ,تولید کننده پیچ و مهره ,استاد بولت,فلنج ,انکربولت ,رول بولت ,و وارد کننده پیچ و مهره ,واشر ,پیچ hv ,پیچ 8.8 ,پیچ 10.9 ,با کاربرد در اسکلت فلزی ,(اسکلت فلزی پیچ و مهره ) ,و سازه فضایی (سازه فضاکار)

پیچ­ های شش گوش گل درشت (Heavy Hex Bolt) از جمله پیچ­های پرمصرف می­باشد که طبق تعریف استاندارد از آنها برای اتصالات اصطکاکی استفاده می­شود که هم تحت نیروی برشی و هم تحت نیروی کششی قرار می­گیرد. مهم­ترین تفاوت این دسته از پیچ­ها با پیچ­های معمول شش گوش در استانداردهای ابعادی آنها می­باشد اما طبق یک استاندارد واحد مورد ارزیابی قرار می­گیرد. به منوان مثال پیچ­های HV با استاندارد ابعادی DIN6914 و پیچ شش گوش DIN931 با گرید 9/10 هردو با استاندارد بین­المللی ISO 898-1 مورد ارزیابی، تست و آزمایش­های خواص مکانیکی و شیمیایی قرار می­گیرند.
از مهم­ترین استانداردهای ابعادی این پیچ­ها استانداردهای DIN 6914 و برای استاندارد آمریکایی ASTM A490 و ASTM A490M با استانداردهای ابعادی ANSI B.2.1 و ANSI B18.2.3.7M را می­توان نام برد.
مهم­ترین استفاده و پرمصرف­ترین صنایع این دسته از پیچ­های فولادی سختکاری شده و بسیار پراستحکام صنایع ساختمان سازی، پل سازی و راه­سازی، صنایع نیروگاهی و صنایع خودروهای سنگین می­باشند. 3-55377092

 

پیچ ومهره 55377092

 

آموزش و پژوهش در موفقیت صنایع و اشخاصی که کار آنها با صنایع مرتبط می باشد نقش کلیدی دارد.

و بدون شک آموزش های مرتبط با پیچ و مهره از این قاعده مستثنی نیست.بر اساس تحقیقات انجام شده، بیش از نیمی از تولید کنندگان بر این باورند که فقدان مهارت جلوی بیشرفت کمپانی آنها را گرفته است.نیروی کار آموزش دیده و با سواد میتواند بهترین راهکار چنین مسئله ای باشد.

آموزش میتواند جان آنسانها را نجات دهد.

پیچ و مهره ها اشیاء را بهم متصل می کنند.در حالی که این موضوع شاید کمی ابتدایی بنظر برسد، معنای این جمله ساده عمیق است.اگر پیچ و مهره ها اجزا را بهم متصل میکنند این بدان معناست که اگر پیچ یا مهره و یا هر گونه اتصالات دیگری نظیر پین،پرچ، واشر و… دچار نقص شود اجزا از یکدیگر جدا خواهند شد.”جدا شدن اجزا” میتواند جزئی باشد و قابل تعمیر،اما وقتی آنها خیلی جزئی نباشند ، پیامدها ی ناگوار و هزینه های بالایی در پی خواهد داشت.(در مقالات قبلی مطالب متنوعی از عواقب درست بسته نشدن پیچ و مهره ها ویا نقصای پیچ و مهره ها در صنایع مختلف عنوان شده است.) اینجاست که داشتن دانش فنی در مورد انواع اتصالات بخصوص پیچ ومهره معنا پیدا می کند.

پیچ ومهره کیمیا صنعت ,تولید کننده پیچ و مهره ,استاد بولت,فلنج ,انکربولت ,رول بولت ,و وارد کننده پیچ و مهره ,واشر ,پیچ hv ,پیچ 8.8 ,پیچ 10.9 ,با کاربرد در اسکلت فلزی ,(اسکلت فلزی پیچ و مهره ) ,و سازه فضایی (سازه فضاکار)

سازه فضایی پیچ و مهره:

سازه فضایی پیچ و مهره:

سازه فلزی یا سازه فضاکار یک سیستم خرپای سه بعدی است که دهانه‌های آن در دو جهت گسترش یافته‌اند و اعضای آن فقط تحت تاثیر کشش و فشار قرار دارند. این سازه‌ها از مدول‌های یکسان و تکرار شونده با لایه‌های موازی در بالا و پایین (مشابه میله‌های فوقانی و تحتانی خرپا) تشکیل می‌گردند. سازه فضاکار، به مجموعه سازه‌های مشابهی اطلاق می‌شود که شامل شبکه‌ها، طاقها، برجها، شبکه‌های کابلی، سیستمهای پوسته‌ای و غشایی، سازه‌های تا شونده و ترکیبات کش بستی می‌شود. این تعریف، یک تعریف ریخت شناسانه از سازه‌های فضا کار است.

یک قاب فضایی یا سازهٔ فضایی، عبارت است از سازه‌ای که از اجزای خرپامانند سبک و محکم تشکیل شده از پایه‌هایی که در یک الگوی هندسی در کنار هم قرار گرفته‌اند. قاب‌های فضایی برای پوشش دادن دهانه‌هایی که تکیه‌گاه کم تعدادی دارند به کار می‌روند. چون در قاب‌های فضایی، همچون خرپاها از مثلث استفاده می‌شود، لنگرهای خمشی، به صورت بارهای کششی و فشاری به اعضای محوری خرپا منتقل می‌گردند که این خود باعث مستحکم بودن قاب‌های فضایی می‌شود.

گاهی از سازه‌های فضاکار در ساخت موتور سیکلت و وسایل حمل و نقل نیز استفاده می‌شود.

اصطلاح سازه فضایی گاهی اوقات به جای سازه فضاکار بکار می رودکه این دو اصطلاح از لحاظ کلمه‌ای مترادفند؛ ولی از لحاظ معنا و مفهوم با هم تفاوت دارند. سازه فضایی به سازه‌ای اطلاق می‌شود که در فضای خارج از جو ساخته یا مورد استفاده قرار گیرد که ممکن است خود یک فضاکار باشد.

سازه فضاکار مزیت‌هایی دارند که در ذیل به آنها اشاره می‌کنیم:

زیبایی:

طراحی اجزاء سازه‌ای در این سیستم به گونه‌ای است که سیستم اجرا شده از چنان زیبایی برخوردار است که در اکثر پروژ ه‌های اجرا شده، سازه بصورت نمایان باقی می‌ماند، حتی در بسیاری از موارد جهت نماسازی‌ها از این سیستم استفاده می‌گردد.

امکان همزمانی اجرای سازه فضایی با عملیات ساختمانی دیگر از آنجایی که روش‌های مختلفی برای بافت در این سیستم وجود دارد، امکان همزمانی اجرای این سیستم با دیگر فعالیت‌های ساختمانی بطور همزمان و بدون مزاحمت وجود خواهد داشت.

عبور تاسیسات از داخل سازه اجرا شده:

فضای موجود بین لایه‌های سازه فضایی اجرا شده محل مناسبی را جهت عبور تاسیسات برقی و مکانیکی که می‌بایستی در سطح سالن پراکنده شود فراهم می‌سازد با این مزیت که این تاسیسات از حداقل دید برخوردار می‌باشد و هم چنین اتصال این قطعات و قطعات الحاقی دیگر نظیر تابلوها، نور افکن‌ها و … به راحتی و در تمامی سطح ایجاد شده وجود خواهد داشت.

عدم استفاده از عملیات جوشکاری در هنگام نصب

بواسطه پیش ساخته سازی اجزای سازه در کارخانه و پیچ و مهره‌ ای بودن کلیه اتصالات هیچگونه عملیات جوشکاری در هنگام مونتاژ و نصب سازه بر روی قطعات انجام نمی‌پذیرد.

سبک بودن

علیرغم انچه که از شکل ظاهری این سستم به نظر می‌آید سازه اجرا شده بسیار سبک می‌باشد بطوریکه در مقایسه با دیگر سازه‌های ساختمانی در شرایط مساوی ترجیح داده می‌شود و از این سیستم در اضافه اشکوب‌ها و در زمین‌های با مقاومت خاک پایین استفاده فراوانی صورت می‌گیرد.

سرعت

استفاده از نرم‌افزارهای مختلف کامپیوتری و هم چنین نرم‌افزارهای خاص این سیستم که توسط متخصصین این شرکت طراحی وآماده شده است در مرحله طراحی استفاده از ماشین آلات اتوماتیک و نیمه اتوماتیک در تولید قعات در مرحله تولید و روش‌های متعددی که در زمان اجرای سازه فضایی توسط نیروهای مجرب این شرکت بکار گرفته می‌شود.

هزینه پایین در دهانه‌های بزرگ

ارزان تر بودن این سیستم در مقایسه با سایر سیستم‌های سازه‌ای به خصوص در سالن‌های با دهانه بالا این سیستم را تبدیل به تنها گزینه‌ای نموده که با توجه به سایر مزیت‌های آن دارای توجیه اقتصادی می‌باشد.

امکان بازکردن و بستن مجدد سازه

از آنجایی که رد طول عملیات نصب سازه هیچگونه عملیات جوشکاری صورت نمی‌گیرد و کلیه اتصالات در سازه اصلی وقطعات الحاقی بصورت پیچ و مهره‌ای صورت می‌گیرد لذا سازه اجرا شده این قابلیت را دارا می‌باشد که بطور کامل مونتاژ گردد و در محل دیگر به همان شکل دیگری تنها با تغییرات اندکی در قطعات سازه‌ای نصب شود.

پیچ و مهره کیمیاصنعت تولید کننده پیچ و مهره استاد بولت فلنج انکربولت رول بولت و وارد کننده پیچ و مهره واشر پیچ hv پیچ 8.8 پیچ 10.9 با کاربرد در اسکلت فلزی (اسکلت فلزی پیچ و مهره)

تولید قطعات در کارخانه

ساخت و تولید قطعات سازه در کارخانه، کنترل کیفیت و دقت بسیار بالایی را موجب خواهد شد که این امر خود دقت وکیفیت بالا در کل سازه اجرا شده را به همراه خواهد داشت.

تغییر در فضای ایجاد شده

به واسطه قابلیت خاصی که این سیستم سازه‌ای دارا می‌باشد کاهش و یا افزایش سطح سازه فضایی اجرا شده از هر طرف و به هر شکل تغییر محل تکیه گاهها با حفظ سازه قبلی با رعایت نکات طراحی به راحتی امکان‌پذیر می‌باشد که این مطلب امکان فوق العاده‌ای را در سالن‌های تجاری و صنعتی جهت طرح‌های توسعه ایجاد می‌نماید که از این نظر با هیچ نوع از سازه‌های دیگر قابل مقایسه نیست.

ضریب ایمنی بالا

درجه نامعینی بالای این سیستم، ژیچ و مهره‌ای بودن اتصالات و سهولت کنترل کیفیت قطعات و اتصالات و ساخت کارخانه‌ای قطعات بصورت پیش ساخته عواملی است که ضریب اطمینان و ایمنی سازه را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.

ایجاد سقف افقی در فضایی داخلی

ایجاد سقف افقی در داخل سالن‌ها از دیگر مزیت این سیستم می‌باشد که علاوه بر زیبایی نسبت به سیستم‌هایی نظیر سوله در مصرف انرژی جهت گرمایش و سرمایش فضای داخل حداکثر صرفه جویی را موجب می‌گردد
سازه فلزی یا سازه فضاکار یک سیستم خرپای سه بعدی است که دهانه‌های آن در دو جهت گسترش یافته‌اند و اعضای آن فقط تحت تاثیر کشش و فشار قرار دارند. این سازه‌ها از مدول‌های یکسان و تکرار شونده با لایه‌های موازی در بالا و پایین (مشابه میله‌های فوقانی و تحتانی خرپا) تشکیل می‌گردند. سازه فضاکار، به مجموعه سازه‌های مشابهی اطلاق می‌شود که شامل شبکه‌ها، طاقها، برجها، شبکه‌های کابلی، سیستمهای پوسته‌ای و غشایی، سازه‌های تا شونده و ترکیبات کش بستی می‌شود. این تعریف، یک تعریف ریخت شناسانه از سازه‌های فضا کار است.

یک قاب فضایی یا سازهٔ فضایی، عبارت است از سازه‌ای که از اجزای خرپامانند سبک و محکم تشکیل شده از پایه‌هایی که در یک الگوی هندسی در کنار هم قرار گرفته‌اند. قاب‌های فضایی برای پوشش دادن دهانه‌هایی که تکیه‌گاه کم تعدادی دارند به کار می‌روند. چون در قاب‌های فضایی، همچون خرپاها از مثلث استفاده می‌شود، لنگرهای خمشی، به صورت بارهای کششی و فشاری به اعضای محوری خرپا منتقل می‌گردند که این خود باعث مستحکم بودن قاب‌های فضایی می‌شود.

گاهی از سازه‌های فضاکار در ساخت موتور سیکلت و وسایل حمل و نقل نیز استفاده می‌شود.

اصطلاح سازه فضایی گاهی اوقات به جای سازه فضاکار بکار می رودکه این دو اصطلاح از لحاظ کلمه‌ای مترادفند؛ ولی از لحاظ معنا و مفهوم با هم تفاوت دارند. سازه فضایی به سازه‌ای اطلاق می‌شود که در فضای خارج از جو ساخته یا مورد استفاده قرار گیرد که ممکن است خود یک فضاکار باشد.

سازه فضاکار مزیت‌هایی دارند که در ذیل به آنها اشاره می‌کنیم:

زیبایی:

طراحی اجزاء سازه‌ای در این سیستم به گونه‌ای است که سیستم اجرا شده از چنان زیبایی برخوردار است که در اکثر پروژ ه‌های اجرا شده، سازه بصورت نمایان باقی می‌ماند، حتی در بسیاری از موارد جهت نماسازی‌ها از این سیستم استفاده می‌گردد.

امکان همزمانی اجرای سازه فضایی با عملیات ساختمانی دیگر از آنجایی که روش‌های مختلفی برای بافت در این سیستم وجود دارد، امکان همزمانی اجرای این سیستم با دیگر فعالیت‌های ساختمانی بطور همزمان و بدون مزاحمت وجود خواهد داشت.

عبور تاسیسات از داخل سازه اجرا شده:

فضای موجود بین لایه‌های سازه فضایی اجرا شده محل مناسبی را جهت عبور تاسیسات برقی و مکانیکی که می‌بایستی در سطح سالن پراکنده شود فراهم می‌سازد با این مزیت که این تاسیسات از حداقل دید برخوردار می‌باشد و هم چنین اتصال این قطعات و قطعات الحاقی دیگر نظیر تابلوها، نور افکن‌ها و … به راحتی و در تمامی سطح ایجاد شده وجود خواهد داشت.

عدم استفاده از عملیات جوشکاری در هنگام نصب

بواسطه پیش ساخته سازی اجزای سازه در کارخانه و پیچ و مهره‌ ای بودن کلیه اتصالات هیچگونه عملیات جوشکاری در هنگام مونتاژ و نصب سازه بر روی قطعات انجام نمی‌پذیرد.

سبک بودن

علیرغم انچه که از شکل ظاهری این سستم به نظر می‌آید سازه اجرا شده بسیار سبک می‌باشد بطوریکه در مقایسه با دیگر سازه‌های ساختمانی در شرایط مساوی ترجیح داده می‌شود و از این سیستم در اضافه اشکوب‌ها و در زمین‌های با مقاومت خاک پایین استفاده فراوانی صورت می‌گیرد.

سرعت

استفاده از نرم‌افزارهای مختلف کامپیوتری و هم چنین نرم‌افزارهای خاص این سیستم که توسط متخصصین این شرکت طراحی وآماده شده است در مرحله طراحی استفاده از ماشین آلات اتوماتیک و نیمه اتوماتیک در تولید قعات در مرحله تولید و روش‌های متعددی که در زمان اجرای سازه فضایی توسط نیروهای مجرب این شرکت بکار گرفته می‌شود.

هزینه پایین در دهانه‌های بزرگ

ارزان تر بودن این سیستم در مقایسه با سایر سیستم‌های سازه‌ای به خصوص در سالن‌های با دهانه بالا این سیستم را تبدیل به تنها گزینه‌ای نموده که با توجه به سایر مزیت‌های آن دارای توجیه اقتصادی می‌باشد.

امکان بازکردن و بستن مجدد سازه

از آنجایی که رد طول عملیات نصب سازه هیچگونه عملیات جوشکاری صورت نمی‌گیرد و کلیه اتصالات در سازه اصلی وقطعات الحاقی بصورت پیچ و مهره‌ای صورت می‌گیرد لذا سازه اجرا شده این قابلیت را دارا می‌باشد که بطور کامل مونتاژ گردد و در محل دیگر به همان شکل دیگری تنها با تغییرات اندکی در قطعات سازه‌ای نصب شود.

پیچ و مهره کیمیاصنعت تولید کننده پیچ و مهره استاد بولت فلنج انکربولت رول بولت و وارد کننده پیچ و مهره واشر پیچ hv پیچ 8.8 پیچ 10.9 با کاربرد در اسکلت فلزی (اسکلت فلزی پیچ و مهره)

تولید قطعات در کارخانه

ساخت و تولید قطعات سازه در کارخانه، کنترل کیفیت و دقت بسیار بالایی را موجب خواهد شد که این امر خود دقت وکیفیت بالا در کل سازه اجرا شده را به همراه خواهد داشت.

تغییر در فضای ایجاد شده

به واسطه قابلیت خاصی که این سیستم سازه‌ای دارا می‌باشد کاهش و یا افزایش سطح سازه فضایی اجرا شده از هر طرف و به هر شکل تغییر محل تکیه گاهها با حفظ سازه قبلی با رعایت نکات طراحی به راحتی امکان‌پذیر می‌باشد که این مطلب امکان فوق العاده‌ای را در سالن‌های تجاری و صنعتی جهت طرح‌های توسعه ایجاد می‌نماید که از این نظر با هیچ نوع از سازه‌های دیگر قابل مقایسه نیست.

ضریب ایمنی بالا

درجه نامعینی بالای این سیستم،پیچ و مهره‌ای بودن اتصالات و سهولت کنترل کیفیت قطعات و اتصالات و ساخت کارخانه‌ای قطعات بصورت پیش ساخته عواملی است که ضریب اطمینان و ایمنی سازه را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.

ایجاد سقف افقی در فضایی داخلی

ایجاد سقف افقی در داخل سالن‌ها از دیگر مزیت این سیستم می‌باشد که علاوه بر زیبایی نسبت به سیستم‌هایی نظیر سوله در مصرف انرژی جهت گرمایش و سرمایش فضای داخل حداکثر صرفه جویی را موجب می‌گردد

استحکام پیچ ها55377092

درجه بندی استحکام پیچ ها”Property Class”
پیچ ها براساس استحکام کششی درجه بندی شده ودرجه بندی استحکام در سیستم
متریک Property Class نامیده می شود.

طبـقه بندی مکانیکی در سیستم ISO ، در استاندارد EN 20898 قرار گرفته است .
نامگذاری درجه بندی استحکام پیچ های متریک توسط اعداد و به صورت زیر می باشد:
عدد قبل ازاعشار،معرف 1 درصد حداقل استحکام کششی برحسب مگا پاسکال (Mpa)
و عدد بعد از اعشار،معرف ده برابرنسبت حداقل استحکام تسلیم به حداقل استحکام
کششی می باشد.
اعداد فوق هردو به طور تقریبی بوده و دقیق نمی باشند .
به عنوان مثال در کلاس 4.6 عدد اول معرف یک صدم استحکام کششی برحسب مگا
پاسکال و عدد بعد ازاعشارمعرف ده برابر نسبت حداقل استحکام تسلیم به حداقل
استحکام کششی می باشد ، یعنی استحکام کششی ضربدر عدد بعد از اعشار تقسیم
بر10 برابر است با استحکام تسلیم:
400×6/10=240Mpa
مقادیراستـحکام نامی بوده و اعداد واقعی پس از انـجام آزمـون مشـخص خواهد شد .
یادآوری: استحکام تسلیم همواره برحسب درصدی از استحکام کششی بیان می شود.
به عبارت دیگر، باضرب اعـداد قبل و بعد از اعشار در هم و نیز در عدد ده ، استحـکام
تسـلیم به دست می آیـد، به عنـوان مثال استحکام تسلیم پیچ 8.8 برابر است با 640
مگاپاسکال 8×8=640 گرید تمامی پیچ ها با هر درجه استحکامی ، باید روی سر پیچ
به طور خوانا درج شود (معمولا به صورت برجسته) ، اما این امر درمورد پیچ هایی که
دارای گل پیچ حفره دار بوده وبا آچار مخصوص (L شکل)محکم می شوند، لازم نیست.
در این مورد ، گرید پیچ های با گرید 8.8 و بالاتر ترجیحاٌ در کناره سر پیچ یا روی آن
درج می شود .

پیچ ومهره کیمیاصنعت

پیچ ومهره کیمیاصنعت

آزمایش‌های پیچ و مهره و واشر
آزمایش‌های ابعادی
آزمایش‌های متالورژیکی
آزمایش‌های مکانیکی
آزمایش‌های پوشش مقاوم خوردگی
آزمایش‌های ابعادی و نیز متالورژیکی در هنگام تولید پیچ و مهره و واشر، در کارخانه‌ی
سازنده انجام می‌شود.
آزمایشهای مکانیکی پس از تولیدپیچ و مهره و واشر،در کارخانه‌ی سازنده یا آزمایشگاه‌
های مقاومت مصالح انجام می‌گیرند.
آزمایش‌های مکانیکی برای مهندسان طراح و بازرسان سازه دارای اهمیت می باشد .
به‌طورکلی آزمایش‌های مکانیکی شامل آزمایش‌های کشش،سختی‌سنجی وضربه میشود.
آزمایش کشش خود شامل سه نوع آزمایش می‌شود که عبارتند از :
آزمایش بار گواه ، آزمایش کشش گوه‌ای بر روی نمونه‌ی کامل و آزمایش کشش بر روی
نمونه‌ی ماشین‌کاری شده.
آزمایش ضربه: در آزمایش ضربه که به آن «تاب نمونه‌ی زخم‌دار» نیز میگویند،یک نمونه
از مصالح مورد استفاده را برداشته ، به کمک دستگاه پاندول‌ دار و سقوط آزاد پاندول ،
قطعه شکسته شده و میزان انرژی جذب شده‌ی آن را اندازه‌گیری می‌کنند.
آزمایش ضربه برای پیچ اجباری نیست اما در صورت امکان باید آن را انجام داد.
آزمایش کشش: این آزمایش از آزمایش‌های بسیار معمول برای پیچ می باشد. در آزمایش
کشش، پس از بستن کامل پیچ با یک مهره از رده‌ی مقاومتی بالاتر برروی دستگاه کشش،
با سرعتی مناسب پیچ تا حد تنش تسلیم زیر کشش قرار گرفته و سپس به مدت ده ثانیه
در همین حالت باقی می‌ماند ؛ سپس بار کششی از روی پیچ برداشته می‌شود . در این
آزمایش هیچ‌گونه شکست یا ا فزایش طول همیشگی در پیچ نباید وجود داشته باشد.
آزمایش کشش گوه‌ای: پس از آزمون کشش این آزمایش بر روی پیچ انجام می‌شود. الزام
آیین‌نامه برای انجام آزمایش کشش بر روی نمونه‌ی کامل و واقعی پیچ و مهره‌ی استفاده
شده در پروژه است،مگردر مواردی که محدودیت ظرفیت دستگاه آزمایش وجوددارد ویا
طول پیچ خیلی کوتاه است که در این حالت از نمونه‌ی ماشین‌کاری شده استفاده می‌شود.
در این آزمایش باید دستکم به مقدار چهار رزوه‌ی کامل از پیچ بین فک‌های دستگاه قرار
بگیرد. حداکثرسرعت دستگاه نباید از 25 mm/min بیشتر باشد. شکست به‌وجود آمده
تنها بایددر بدنه‌ی پیچ باشدودرصورت بروز شکست در محل اتصال سرپیچ به بدنه، حتی
اگر به مقاومت مورد نیاز نیز رسیده باشد، نمونه مورد پذیرش نیست. این شکست در پیچ‌
های ساخته شده به روش فورج گرم بیشتر مشاهده می‌شود و بر همین اساس تاحدامکان
بایداز پیچ‌های ساخته شده به روش فورج سرد استفاده شود.از آن‌جایی که در ایران و در
حال حاضرتنها تا قطر M24 به روش فورج سردتولید می‌شود،در طراحی باید تلاش نمود
تا از قطرهای بالاتر استفاده نشود.
آزمایش سختی‌سنجی : این آزمایش در رده‌ی آزمایش‌های غیر مخرب پیچ بوده و برای
آگاهی از میزان سختی قطعه و برابری آن با مقدار استاندارد انجام می‌شود. سختی‌سنجی
برای بخش انتهایی، سطح صاف بدنه و سطح صاف سرپیچ انجام می‌شود. به‌طورکلی از سه
روش برای آزمون سختی‌سنجی استفاده می‌شود که عبارتند از : روش برینل، روش راکول
و روش ویکرز.
برای مهره از آزمایش کشش استفاده نمی‌شود و تنها آزمایش‌های بار گواه و سختی‌سنجی
بر روی مهره‌ها انجام می‌گیرد. برای واشر نیز تنها آزمایش سختی‌سنجی انجام می‌شود
برای دستـیابی بیشتر به اطلاعـات تخصـصی پیـچ و مـهره می توانید با کارشناسان و
مشاوران زبده شرکت کیمیا صنعت تماس بگیرید.

كليه سايز هاي پر مصرف پيچ­ ها با توجه به نياز پروژه های کشور در صنايع مختلف از
سايز M6 تا M100 توسط شركت ظفر صالح سبا قابل توليد و تأمين مي­ باشند .
پیچ ها با پوشش های مختلفی قابل عرضه می باشند که شامل پوشش سیاه ، پوشش
داكرومات،پوشش گالوانيزه گرم و گالوانیزه سرد (کروماته آبی، فسفاته زرد) می باشند.

۱- قطر خارجي Mujor D – بزرگنرين قطر پيچ و يا مهره را قطر خارجي آن گويند كه عبارت است
از اندازه سر دندانه تا سر دندانه مقابل كه آنرا با حرف OD نمايش مي دهند.
۲- ارتفاع يا گودي دندانه Depth of T – ارتفاع دندانه عبارت است ازفاصله قائم ميان سر دندانه
تا ته دندانه پيچ كه آنرا با علامت h مشخص مي نمايند.
۳- قطر داخلي Minor D كه كوچكترين قطر پيچ و يا مهره را قطر داخلي گويند كه اندازه آن عبارت است
از فاصله ته دندانه تا ته دندانه مقابل آن يا به عبارت ديگر برابر است با تفاضل قطر بزرگ دو برابر
ارتفاع دندانه كه با حرف I نشان ميدهند.
۴- تعداد دندانه Nimber of T. – تعداد دندانه عبارت استاز تعداد دندانه در يك اينچ روي محيط
در طول پيچ كه براي تعيين آن خط كش يا كليس را روي پيچ قرار داده و سپس دندانه هاي بين يك
اينچ را ميشماريم كه معمولاًآنرا با حرف N نمايش ميدهيم. علاوه بر آن ميتوان با طرق مختلف ديگري
آنرا اندازه گيري نمود كه عبارت از استفاده از شابلن به اين ترتيب كه شابلن مورد نظر را رويدندانه ها
قرار داده و در صورتيكه نوري از بين دندانه ها مشاهده نشد تعداد دندانه هائيكه روي شابلن نوشته
شده است همان تعداد دندانه پيچ خواهد بود.
۵- گام يا تقسيم دندانه Pitch – فاصله نوك يك دنده تا دنده مجاور و يا فاصله يك نقطه از ته دنده
تا نقطه مشابه از ته دنده ديگر را گام يا تقسيم دنده گويند كه با علامت P مشخص ميكنند.
۶- تارك يا پهناي سر دنده Crest – سر دندانه پيچ هاي يكنواخت ملي داراي سطح باريكي است
كه طرفين يك دندانه را بهم متصل ميسازد با f علامت گذاري شده است.
۷- پهناي ته دندانه root – كف شيتر بين دو دندانه محور كه طرفين آنها را بهم متصل مي سازد
پهناي ته دندانه گويند كه با علامت C يا R نمايش ميدهند.
۸- قطر متوسط (قطر ميانه) پيچ Pitch D. – قطر ميانه عبارت است از استوانه فرضي كه دنده هاي
پيچ را درمحلي قطع ميكند كه در آن قسمت هر دندانه مساوي پهناي شيار مجاور آنست و يا بعبارت
ديگر عبارت است از تفاضل قطر بزرگ و ارتفاع دنده كه با علامت DP و يا E نمايش داده ميشود.
۹- گام محوري پيچ Lead – گام محوري پيچ عبارت است از فاصله اي كه پيچ در داخل مهره يامهره
روي پيچ در يك دور گردش اين گام درست شبيه گام دندانه مي باشد. گامهاي محوريمتعددي را
نشان ميدهد.

 

بررسی و مقایسه استاندارد ها ی پیچ و مهره

بررسی و مقایسه استاندارد ها ی پیچ و مهره

استانداردهای پیچ و مهره و واشر به دودسته کلی استاندارد مکانیکی و هندسی تقسیم
می شوند . از نظرعملکرد در اتصال ها نیز دوگونه استاندارد هندسی قابل پیش تنیدگی
(قابل استفاده در اتصال های اصطکاکی) و غیر قابل پیش تنیدگی (معمولی) برای پیچ ،
مهره و واشر وجود دارد ، که در ادامه به توضیح کامل آن می پردازیم .

برای شناخت پیچها و تعریف پیچها به 4 مشخصه نیازمندیم:

1- قطر پیچ 2- طول پیچ 3- نوع کله پیچ 4- نوع دنده و گام پیچ

اهمیت به کار گیری پیچ و مهره منطبق بر ظوابط طراحی و ساخت
یکی ازپراهمیت ترین فاکتور ها در مقاومت اتصال های اصطکاکی نیروی پیش تنیدگی
ایجاد شده توسط پیچ ومهره می باشد،به همین دلیل پیچ ، مهره و واشر از نظر هندسی
و مکانیکی باید توانایی تحمل نیروی پیش تنیدگی را داشته باشند وعلاوه برآن مقاومت
نیروی کششی خارجی اعمالی به اتصال را نیز داشته باشد.آیین نامه ها و استاندارد های
معتبر بین المللی پیچ ها را به دودسته اصلی پیچهای پرمقاومت با قابلیـت پیشتنیدگی
و پیچهای معمولی غیرقابل پیش تنیدگی تقسیم می کند ؛ از اینرو لازم است با شناخت

مناسب رفتار اتصـال و بارهای وارده به آن عملکردی مناسب برای آن تعبیه گردد و به

تبع آن پیچ ، مهره و واشرمناسب با عملکردآن انتخاب شده و در نقشه های اجرایی ارائه

گردد ؛ به همین دلیل لازم است با بررسی آیین نامه های مربوطـه به اتصالهای سازه های

فـولادی و استاندارد های مورد پذیرش آن ها انواع اتصال ها و استاندارد های مرتبط

شناخته شود.

رفتار اتصال های پیـچ و مهره ای بر اساس مکـانیزم انتقال نیرو در آن به صورت زیر
دسته بندی می شوند :

1- اتصال اتکایی : دراین نوع اتصال ورق های اتصال می توانند بروی یک دیگر بلغزند ،
در این اتصال ها نیرو از طریق اتکای دیواره سـوراخ به بدنه پیچ انتقال می یابد مطابق
آیین نـامـه های طراحی سازه و طـرح لرزه ای این اتصال ها منـاسب بارهای لرزه ای و
دینامیکی نمی باشد.
2- اتصال اصطکاکی : در ایـن نوع از اتصال ورق های به وسیله نیـروی پیش تنیدگی
پیج بر روی یکدیگر فشرده و این نیرو باعث می شود زبری سطحی ورق ها درهم درگیر

شده و بین ورق ها اصطکـاک ایجـاد شود ، نیروی اصطکـاک با نیروی پیش تنیـدگی
و ضریب اصطکاک رابطه خطـی داشتـه و با بیشتـر شدن نیروی پیش تنیدگی مقاومت
اصطکاکی بین ورق ها نیز بیشتر می شود .
در این نوع اتصال دیواره سوراخ و بدنه پیچ هیچگونه تماسی ندارد.
رزوه یا دنده:

رزوه یا دنده به دودسته تقسیم می شود
الف)دنده درشت(coarse)
ب)دنده ریز(fine)
انواع دنده ها ( رزوه ها):
1-پیچ دنده مثلثی 60 درجه
2-پیچ دنده تخت
3-پیچ دنده یونیفاید
4-پیچ دنده مربعی
5- پیچ دنده ذوزنقه ای
6- پیچ دنده ویت ورث
7- پیچ دنده مارپیچ
8- پیچ دنده گرد
9- پیچ دنده اره ای
رده‌ی مقاومتی پیچ:
رده‌ ی مقاومتی در پـیچ‌ ها براسـاس DIN با اعـداد : 4.6 ، 5.6 ، 8.8 ، 10.9 ، 12.9 ، 14.9
تعریف شده است.
مزایای ساخت اسکلت پیش ساخته پیچ و مهره ای نسبت به سایر اسکلت های اجراشده عبارتند از :

سرعت اجرا :سرعت اجرای سازه های با اتصالات پیچ و مهره ای نسبت به اتصـالات
جوشی بالاتر وکاملا قابل لمس میباشد و زمان ساخت سازه های پیـچ و مهره ای کمتر
از سازه های با اتصالات جوشی است و با توجه به مدت زمان بالای اجرای پروژه های
کشورمان این نوع از سازه ها جهت کاهش زمان ساخت پیشنهاد می گردد .
سرعت نصب:دراین گونه از سازه ها بدلیل حذف کامل جوشکاری درمحل نصب سازه ،
فقط با جایگذاری قطعات و بستن تعدادی پیچ و مهره محدود می شود که این عامل
باعث افزایش چشمگیر سرعت نصب می شود و خطاهای نصب به حداقل خود میرسد.
کیفیت ساخت : کیفیـت ساخت سازه با امکانات موجود درکارخانه و طبـق نقشه های
طراحی شده وتحت نظارت واحدکنترل کیفی قابل مقـایسه با سازه های جوشی که در
محل نصـب سازه ساخته می شـوند نمی باشد و دارای کیفیت بسیار بالایی میباشد .
پرت مصالح : معمولا دست محاسب در انتخاب مقاطع خاص مانند IPE بسته می باشد
و مجبور است با اضافه کردن ورق و جوشکاری اضـافی به مقطع مورد نظر خود برسد
حال آنکه در ساختمان پیچ و مهره ای امکان اجرا و تولید مقاطع سبک تر و با مقاومت
بیشتر وجود دارد استفاده از ورق در ساخت مقاطع و پرت آهن آلات به حداقل میرسد.
ایمنـی و پایـداری سازه : چه به لحاظ تئوری و چه به لحاظ عملی ثابت شده است
که ساختمان های پیچ و مهره ای به دلیـل کیـفیت بـهتر ، پایداری و مقاومت بیشتری
در بـرابـر زلزله و نیروهای جانبـی دارند .
هــزیـنـه کمـتر: اجـرای ساختـمان پیـچ و مهره ای به لحاظ اقتصادی می تواند هـزینه
کمتـری ر ا به مالـک تحمیل کند ولی این بدان معنی نیست که در دو سازه که کاملا
مقاطع آن یکسان میباشد سازه پیچ و مهره ای کم هزینه تر باشد،اما به دلیل باز بودن
دست طراح در بهینه سازی و ساخت مقاطع باوزن کمتر،امکان کاهش وزن سازه توسط
طراح به راحتی امکان پذیر است .
مقاومـت در برابر آتش سوزی : در دما های بالا معمولا اتصالات پیـچ و مهره ای
مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارند و احتمال تخریب سازه بسیارکمتر از اتصالات
جوشی است .
عدم نیاز به فضای کار: معمولا در شهرها بدلیل عدم وجود موقعیت و مکان مناسب
جهت ساخت ،اغلب پیمانکاران دچار زحمت فراوان شده کـه با استفاده از این نوع
سازه ها،قابلیت اجرا در شلوغ ترین وکم حجم ترین موقعیت ها را فراهم کرده است.

رواج جهانی : در کلیه کشورهای آمریکایی و اروپایی تمامی سازه ها به صورت پیچ و
مهره ای اجرا میشود مگردر سازه های بسیارکم اهمیت که اتصالات آن جوشی اجرا
میشود که از دلایل مهم استفاده از این نوع سازه ها در این کشور ها،عملکرد بهترآن
وتجربه بیشتر آن کشور ها در ساخت سازه های فولادی می باشد .
خـوردگـی سـازه : در سازه های پیـچ و مهره ای قبل از رنـگ آمیزی ، قطعات
داخل دستگاه های سندبلاست و وایربرس تحت نظر واحد کنترل کیفی زنگ زدایی
میشوندکه درسازه های جوشی این عملیات انجام نمی گردد و همچنین درسازه های
جوشی بجای رنگ غنی شده با روی،که درسازه های پیچ و مهره ای استفاده میشود
،ضد زنگ بکار می رود که این امر باعث خوردگی سریع سازه می شود.
امکان استفاده در مدیریت حوادث : با توجه به امکان جا بجایی این گونه سازه ها
امکان جابجایی و نصب آن درمناطق بحران زده مانندسیل و زلزله امکان پذیرمیباشد.شش گوش, استادبولت, بولت صفحه ستون, پیچ آلن, پیچ آهنی, پیچ خود کار, پیچ سر استوانه ای دوسو -, پیچ سر تخت خزینه دوسو, پیچ شش گوش, پیچ های بولت و شش گوش, مهره, مهره باریک), مهره چشمی, مهره شش گوش-, مهره مربعی

کاربرد اسکلت فولادی پیچ و مهره ای

.
کاربرد اسکلت فولادی پیچ و مهره ای

چکیده
کیفیت مناسب اتصالات در سازههای فولادی عامل اصلی یکپارچگی سیستمهای سازهای بوده و تخریب بسیاری ازساختمانهای فولادی طبق گزارش زلزله های گذشته ناشی از مشکل جوشکاری اتصالات تعیین شده است. یک اتصال ضعیف ونامناسب می تواند منجر به یک سری زوال های پی در پی و بنیادی در سازه فولادی گردد. با جوشکاری اتصالات حساس مثل جوش شیاری نفوذی اتصال گیردار تیر به ستون در محل کارخانه و نصب اسکلت فولادی صرفا با پیچ کردن قطعات از پیش ساخته شده میتوان علاوه بر تسریع در اجرای پروژه، به ارتقای کیفیت ساخت کمک شایانی نمود. در این مقاله ضمن ارائه
مزایا و معایب اتصالات پیچی، انواع پیچ ها از لحاظ نوع و مقاومت، عملکرد و کاربرد آنها به اختصار بیان گردیده و استفاده ازاتصال پیچی برای پیش سازی ساختمان های فولادی و بهبود کنترل کیفیت اجرایی توصیه می شود.
کلید واژهها: اتصالات پیچی، سازههای فولادی، ضعفهای جوشکاری، پیچ های پر مقاومت، زلزله.
مقدمه
اتصالات در کلیه سازه ها ازجمله سازه های فولادی یکی از اجزای اساسی سازه بوده و عامل اصلی یکپارچگی سیستم های سازه ای می باشند. یک اتصال ضعیف و نامناسب می تواند منجر به یک سری زوال های پی در پی و بنیادی در سازه فولادی
گردد. از آنجا که زوال اعضای سازه ای خیلی کم اتفاق می افتد، بسیاری از زوال های سازه ای ناشی از طراحی ضعیف اتصالات و یا ضعف در جزئیات اجرائی می باشد. در طراحی و اجرای اتصالات ساختمانهای فولادی باید توجه ویژه ای بشود که حتی در
ساختمانهای در حال احداث نیز مشکلات متعددی دیده می شود که به هنگام زلزله شکست جوش و گسیختگی اتصال ساده و .[ یا گیردار تیر به ستون ساختمانهای فولادی زیاد تجربه شده است [ ۱ و ۲ و ۳
امروزه اجزای سازه ای فولادی توسط جوش یا پیچ و یا ترکیبی از این دو به یکدیگر متصل می گردند. تا چند دهه قبل اتصالات توسط جوش و یا پرچ انجام می شد. برای نخستین بار در سال ” ۱۹۴۷ کمیته تحقیقاتی اتصالات پیچی وپرچی ” آمریکا تشکیل شد. این کمیته اولین دستورالعمل خود را در سال ۱۹۵۱ انتشار داد. در این دستورالعمل ضوابط جایگزین نمودن پیچهای پر مقاومت به جای پرچ ارائه گردید. از آن تاریخ به بعد استفاده از پیچ به خصوص پیچ های با مقاومت زیاد بسیار رایج و مرسوم شد به طوریکه امروزه در سازه های فولادی دیگر از پرچ استفاده نمی شود. دلایلی را برای
این تغییر (یعنی استفاده از پیچ به جای پرچ) می توان برشمرد، ازجمله آنکه:
• برای نصب یک پیچ به دو کارگر معمولی نیاز است درصورتیکه یک پرچ توسط چهار کارگر ماهر اجرای می شد.
• اجرای پرچ یک عملیات به علت حمل پرچ گداخته از محل کوره تا محل نصب نسبتا خطرناک و پر سروصدا است.
• اجرای اتصالات پیچی بسیار سریع انجام میگیرد و زمان نصب را به طور چشمگیری کاهش میدهد.
٨۶
ارائه AISC با این وجود ضوابط مربوط به ساخت و اجرای اتصالات پرچی کنار گذاشته نشده است و هنوز توسط آئین نامه
می شود. زیرا بسیاری از سازه های فولادی موجود در گوشه و کنار جهان دارای اتصالات پرچی می باشند و شناخت رفتار
آنها برای ارزشیابی مقاومت این سازه ها و ترمیم سازه های قدیمی الزامی می باشد. به طورکلی، اصول آنالیز و طراحی
اتصالات پرچی نظیر اتصالات پیچی می باشد با این تفاوت که خصوصیات مصالح آنها متفاوت می باشد.
نوع دیگر عامل اتصال، جوش است که بسیار مرسوم بوده و دارای چندین مزیت نسبت به پیچ می باشد. یک اتصال جوشی از
نظر طراحی، براساس مفاهیمی نسبتا ساده استوار می باشد. بعضی از اتصالات پیچی که طراحی و اجرای آنها پیچیده باشد با
شکل باید با I سهولت بیشتر توسط جوش طراحی و اجرا می شوند. به عنوان مثال برای ساخت یک تیر ورق با مقطع
استفاده از نبشی، پرچ و یا پیچ، مهره و واشر بال ها را به جان متصل کرد در صورتیکه توسط جوش این تیر ورق به سادگی
.( قابل ساخت می باشد شکل ( ۱
جوش پرچ
شکل ( ۱): جزئیات شماتیک ساخت یک تیر ورق با استفاده از پرچ (یا پیچ) و جوش
از طرف دیگر جوش نیز مشکلات خاص خود را دارد و یکی از مهمترین موضوعات درهر ساختمان فولادی، کنترل جوشکاری
آن است. جوشکاری باید توسط استادکاران ماهر انجام شده و جوش اجرا شده مورد بازرسیهای لازم براساس نوع جوش قرار
گیرد. بازرسی جوش عملیاتی دقیق، زمان گیر و پرهزینه است. جوشها درهمه بخشها بایستی منطبق بر اطلاعات نقشه بوده و
از لحاظ بعد و طول جوش و کنترل کیفیت لازم بررسی گردد. دراین خصوص حتی ممکن است در یک ساختمان فولادی
بر روی جوش نیاز باشد. در استاندارد ۲۸۰۰ , آزمایشات اولتراسونیک و (NDT) کوچک به انجام آزمایشات غیر مخرب
رادیوگرافی برای کنترل اتصالات جوشی قابهای خمشی ویژه اجباری شده است[ ۴] که البته بسته به تشخیص مهندس ناظر در
سایر حالات نیز انجام می گیرد. این مشکل را میتوان با اجرای جوش در کارخانه به جای جوشکاری در محل به حداقل
ممکن رسانید. اجرای جوش با کیفیت مطلوب در شرایط کنترل شده کارگاهی با سهولت بیشتری نسبت به محل پروژه
میسر می باشد. درصورتیکه اتصال از ترکیب جوش و پیچ ساخته می شود باید عملیات جوشکاری در کارگاه و نصب پیچ ها
در سایت انجام پذیرد. به عنوان نمونه در یک اتصال برشی تیر به ستون، ورق اتصال در کارگاه به بال ستون جوش شده و
.( سپس در محل ساختمان توسط پیچ به جان تیر متصل می شود،  اتصال برشی تیر به ستون
٨٧
امروزه استفاده از پیچ به عنوان یک وسیله مناسب و قابل اطمینان در ساخت و اجرای سازه های فولادی بسیار رایج و متداول
گردیده است (اشکال ۳ و ۴). چون عموما در ساخت و تولید پیچ ها از فولادهای مخصوص با عملیات ویژه استفاده می کنند،
مصالح پیچ ها دارای مقاومت گسیختگی به مراتب بالاتر از فولادهای ساختمانی معمولی می باشند. دست یابی به پیچ های
پرمقاومت و با کیفیت مناسب موجب فراهم شدن افق های جدیدی در زمینه اتصالات انواع سازه های فولادی اعم از
ساختمان، پل و تاسیسات صنعتی گردیده است.
( ۳): در سالهای اخیر استفاده از پیچ به عنوان یک وسیله مناسب و قابل اطمینان در ساخت و اجرای سازه های فولادی
۱۰ تا ۴۰ طبقه در کشور متداول گردیده است.
( ۴): جهت بهبود کیفیت عملیات جوشکاری در کارگاه و نصب پیچ ها در سایت انجام میپذیرد.
در این مقاله ضمن اشار های به خسارات ساختمانهای فولادی در زلزله، مروری بر جزئیات علل تخریب و خسارات ناشی از ضعف
جوش، ارائه مزایا و معایب اتصالات پیچی، انواع پیچ ها از لحاظ نوع و مقاومت، عملکرد و کاربرد باختصار بیان گردیده و
استفاده از اتصال پیچی برای پیش سازی ساختمان های فولادی، صنعتی کردن ساخت (افزایش سرعت و کیفیت) و ارتقای
کنترل کیفیت اجرایی توصیه می شود.
٨٨
مزایا و معایب اتصالات پیچی:
:[ مزایای اتصالات پیچی به شرح زیر است[ ۵
۱) سرعت نصب و مونتاژ بالا: سرعت نصب و اجرای سازه های فولادی به کمک اتصالات پیچی بسیار بالا بوده و در
مدت کوتاهی می توان یک سازه فولادی را به کمک پیچ سرپا کرد.
۲) امکان بازنمودن سازه و استفاده مجدد: اعضای سازه های فولادی را که با پیچ به یکدیگر متصل شده اند، می توان
از هم جدا نمود و در محل دیگری مجددا آنها را به یکدیگر متصل و سازه جدیدی را احداث نمود. این موضوع در
اجرای سازه های موقت نظیر پل ها و داربست های غیردائم اهمیت ویژه ای دارد.
۳) محدودیت در تامین وسایل و تجهیزات جوشکاری: در مواردی که امکان فراهم نمودن تجهیزات و وسایل نظیر
دستگاه جوش برق مورد نیاز نباشد، استفاده از پیچ در اتصالات به عنوان یک روش جایگزین چاره ساز خواهد بود.
۴) عدم نیاز به کارگر ماهر
۵) بی سروصدا بودن هنگام نصب و اجرا: اصولا اجرای سازه های فولادی به کمک اتصالات پیچی همراه با سروصدای
زیاد نمی باشد. در حالی که اجرای سازه های فولادی به کمک پرچ توام با سروصدای زیاد و در مواردی آزاردهنده
است.
۶) شرایط محیطی کار: برای اجرای مناسب اتصالات جوشی لازم است درجه حرارت محیط، تهویه هوا، محل استقرار
و نیز فضای دسترسی به اتصال در شرایط مناسب و قابل قبولی باشد. در حالی که محدودیت های ذکر شده در
اجرای سازه های فولادی به کمک اتصالات پیچی به مراتب کمتر است.
۷) عدم محدودیت در اعضای اتصال: در اجرای سازه های فولادی ممکن است مواردی پیش آید که امکان جوش
پذیری اعضای سازه به آسانی و با کمک تجهیزات و وسایل موجود میسر نباشد، در این صورت استفاده از اتصالات
پیچی چاره ساز است.
۸) کم هزینه بودن کارهای نصب و اجرا: چون در اجرای سازه های فولادی به کمک اتصالات پیچی، به وسایل
معمولی نیاز بوده و احتیاج به تجهیزات خاص و نیز کارگرهای ماهر و متخصص نمی باشد هزینه اجرای سازه کاهش
می یابد.
۹) ضمنا چنانچه بنا به عللی در هنگام نصب، سفت کردن پیچ ها قبل از اعمال بار به خوبی انجام نشده باشد امکان
محکم کردن دوباره میسر می باشد.
مشکل عمده در اجرای سازه های فولادی با اتصالات پیچی در اثر اجرای غلط و نامناسب سوراخ ها و عدم رعایت میزان پیش
تنیدگی در پیچ ها و عدم انطباق آنها هنگام اجرا و نصب پدید می آید. بنابراین در تعبیه سوراخ های اعضا در کارگاه های
صنایع فلزی باید به دقت محل سوراخ ها تعیین و با وسایل و تجهیزات مناسب عمل سوراخ نمودن اعضا صورت گیرد.
جلوگیری از خوردگی:
دوام اتصالات به درجه خوردگی محیط در دوران سرویس بستگی دارد. خرابی های ناشی از زنگ زدگی باعث گسیختگی پیش
از موقع می شود، بنابراین محافظت در برابر خوردگی به منظور حفظ تمامیت و یکپارچگی سازه در طول عمر خود باید مورد
توجه قرار گیرد. پیچ ها و مهره ها در سازه های فولادی یکی از اجزای مهم بوده که تمامیت کل سازه به آنها بستگی دارد.
برای محافظت در برابر خوردگی می توان از فلزهای مقاوم و یا پوشش های محافظ قبل و بعد از نصب استفاده نمود. استفاده از
اتصالاتی که از آلیاژهای مقاوم ساخته شده اند بهترین راهکار در محیط های بسیار خورنده می باشد. پوشش های محافظ
شامل روی، کادمیوم و فلزات گران قیمتی مانند نیکل و قلع می باشد که باید پیش از نصب مورد استفاده قرار گیرند. در مورد
فلزات فعال تر مانند روی و کادمیوم ضخامت پوشش اهمیت زیادی دارد اما پوشش های نازک نیکل و قلع می تواند در
درازمدت به خوبی از سازه محافظت نماید.
٨٩
انواع پیچ ها:
تقسیم بندی پیچ های معمولی و پیچ های پرمقاومت با توجه به مقاومت نهایی کششی آنها و نوع مصالحی که در ساخت و
تولید آنها به کار می رود، انجام می گیرد. هر دو نوع پیچ معمولی و پرمقاومت دارای شکل ظاهری مشابه یکدیگر هستند.
پیچ های معمولی: مصالح پیچ های معمولی از نوع فولاد نرمه با کربن کم می باشند. پیچ های معمولی در استاندارد
مشخص می شوند. قیمت پیچ های معمولی از پیچ های پرمقاومت کمتر بوده و با قطرهای A با علامت ۳۰۷ ASTM
محدود ساخته می شوند. مورد مصرف آنها در سازه های سبک مانند خرپاهای کوچک، سازه های موقتی و اعضای
درجه دوم سازه ها مانند مهاربندها و لاپه ها می باشد. از پیچ های معمولی به عنوان وسیله کمکی مونتاژ نیز در
اتصالاتی که اعضای اصلی آن توسط جوش و یا پیچ های پرمقاومت متصل می شوند استفاده می شود. براساس
برای این نوع پیچ: AISC آئین نامه J3- جدول ۲
۳۱۰MPa = 3100kg/cm2 = تنش کششی اسمی
۱۶۵MPa = 1650kg/cm2 = تنش برشی اسمی
۴,۸ و ۵,۶ در زمره پیچ های معمولی محسوب می شوند. پیچ ۴,۶ برای ، ۴,۶ ، در استاندارد آلمان، پیچ های ۳,۶
مصرف می شوند. ST و پیچ ۵,۶ برای اتصالات با فولاد ۵۲ ST اتصالات اتکایی از نوع فولاد ۳۷
.[ آلمان برای شناسایی پیچ ها بیشتر مورد توجه می باشد[ ۶ DIN در کشور ما استاندارد
پیچ های پرمقاومت: عرضه پیچ های پرمقاومت تحول زیادی در صنعت سازه های فولادی و اتصالات آنها به وجود
آورد. مصالح پیچ های پرمقاومت از فولاد با کربن متوسط است که خود و مهره آنها به وسیله عملیات مرغوب سازی
(حرارت دهی و کاهش حرارت) تولید می شوند و قبل از شروع عملیات مرغوب سازی حدود ۱۶ تا ۲۵ ساعت
گداخته می شوند.
از A 5600-6300 و ۴۹۰ kg/cm با تنش تسلیم حدود ۲ A و ۴۹۰ A پیچ های با علامت ۳۲۵ ASTM در استاندارد
۸۰۰۰-۹۰۰۰ معرفی می شوند. kg/cm نوع فولاد آلیاژدار با تنش تسلیم ۲
پیچ های پرمقاومت به دلیل قابلیت تحمل خوب نیروهای پیش تنیدگی برای اتصالات اصطکاکی کاربرد وسیع دارند.
پیچ های معمولی ممکن است تحت تاثیر بارهای متناوب نظیر نیروهای ناشی از لرزش، نوسان، ضربه و نیروهای
دینامیکی شل شده و مهره ها از پیچ جدا شوند. برای جلوگیری از شل شدن مهره ها می توان از دو مهره، ورق های
شیاردار بر روی مهره، خار خم شده یا فنری در پشت مهره یا واشر فلزی استفاده نمود.
امکان شل شدن پیچ ها در اتصالات اصطکاکی به علت اعمال نیروی پیش تنیدگی بر روی مهره وجود ندارد و این
نوع پیچ ها برای نیروهای دینامیکی نیز مناسب هستند. برای جلوگیری از شل شدن پیچ ها می توان از چسب های
مخصوص که دندانه پیچ در آن آغشته شده و پس از آن مهره بسته می شود، استفاده کرد.
پیش تنیدگی پیچ های پرمقاومت:
در مواردی که لازم باشد هیچ گونه لغزشی بین ورق های اتصال پدید نیاید، پیچ های پرمقاومت پیش تنیده می شوند. نیروی
.[ پیش تنیدگی باید حتی الامکان بزرگ بوده و از طرفی نباید باعث تغییر شکل دائمی و یا گسیختگی در پیچ شود[ ۶
(kN) جدول ( ۱): حداقل نیروی پیش تنیدگی
(mm) قطر پیچ A پیچ ۳۲۵ A پیچ ۴۹۰
M16 91 114
M20 142 179
M22 176 221
M24 205 257
M27 267 334
M30 326 408
M36 475 595
٩٠
هریک از این مقادیر ۷۰ % مقاومت کششی پیچ مربوطه می باشد.
برای ایجاد نیروی پیش تنیدگی روش های مختلفی وجود دارد که معمول ترین آنها عباتند از:
پیچاندن مجدد مهره ها به مقدار زاویه معین پس از محکم شدن اولیه آنها: جداولی وجود دارد که براساس نسبت
طول پیچ به قطر آن، تعداد دورهای اضافی که می باید مهره پس از محکم کردن اولیه آن چرخانیده شود را ارائه می
نمایند. با استفاده از این جداول و محکم کردن مهره، کشش اولیه مورد نظر در پیچ به وجود می آید.
استفاده از آچارهای مدرج دستی یا مکانیکی: با بهره گیری از این آچار میزان لنگر پیچشی به منظور رسیدن به
کشش مورد نظر در یک پیچ با طول، قطر و رده خاص به صورت کاملا کنترل شده قابل اعمال می باشد.
استفاده از پیچ های مخصوص: این پیچ ها دارای این ویژگی می باشند که تحت اثر نیروی کششی معین، انتهای
ساق پیچ را می توان به راحتی با پیچاندن جدا نمود. برای نصب این گونه پیچ ها می باید از آچارهای مخصوص
استفاده نمود.
استفاده از شاخص اندازه گیری کشش مستقیم: ساده ترین این شاخص ها یک واشر فنری می باشد. وقتی که مهره
محکم می شود با اعمال فشار اولیه دو انتهای واشر که در یک صفحه واقع نمی باشند در یک صفحه قرار می گیرند
و در پیچ نیز کشش متناظر با این فشار حاصل می شود.
انواع اتصالات:
به طور کلی در یک سازه اتصالات به دو گروه اتصالات اصلی و اتصالات ثانویه تقسیم بندی می شوند. در اتصالات ثانویه
.[ استفاده از پیچ های معمولی مجاز و رایج می باشد. در اتصالات اصلی الزاما باید از پیچ های پرمقاومت استفاده شود[ ۵
اتصالات اصلی که با به کارگیری پیچ های پرمقاومت اجرا می شوند به دو گروه اتصالات اصطکاکی و اتصالات اتکایی یا
تماسی تقسیم می شوند. در یک اتصال اصطکاکی نیروی اعمال شده نباید از نیروی اصطکاک بیشتر شود. لذا رعایت
ملاحظات مربوط به اعمال نیروی پیش تنیدگی ضروری می باشد. در پل ها که اتصالات تحت سیکل های زیاد بارهای رفت
و برگشتی قرار می گیرند باید از این نوع اتصالات استفاده شود زیرا درصورتی که لغزش رخ دهد نیروی ناشی از خستگی در
پیچ ها بحرانی می شود. اگر جلوگیری از لغزش یک پارامتر تعیین کننده نباشد می توان از اتصالات اصطکاکی استفاده
نمود. در اکثر سازه ها اتصالات از نوع اتکایی می باشند زیرا لغزش اتصالات یک عامل دلخواه در استهلاک انرژی و در نتیجه
فقط در اتصالات اتکایی می توانند مورد استفاده قرار A کاهش نیروی اعمال شده به عناصر سازه ای می باشد. پیچ های ۳۰۷
گیرند.
گرچه از نظر تئوری در اتصالات اصطکاکی پیچ ها تحت اثر نیروی برشی و نیروی اصطکاکی قرار نمی گیرند ولی باید به
منظور مقابله با امکان افزایش نیرو که منجر به لغزش می گردد این پیچ ها دارای مقاومت برشی و مقاومت اصطکاکی کافی
باشند.
برای سوراخ های استاندارد از رابطه زیر محاسبه می شود: ، Rstr ، مقاومت اتصالات اصطکاکی
تعداد پیچ ها و Nb ،(( حداقل کشش اولیه (براساس جدول ( ۱ Tm ،( در این رابطه ضریب اصطکاک استاتیکی (معمولا ۰,۳۳
تعداد صفحات برش عبوری از ساق یک پیچ می باشد. Ns
ظرفیت پیچ های پرمقاومت:
در یک اتصال، پیچ تحت اثر تنش های برشی، کششی و یا ترکیب آن ها قرار می گیرد. بدین منظور تعیین ظرفیت یک پیچ
.[ در وضعیت های مختلف تنش، پارامتر اساسی طراحی اتصال می باشد[ ۵و ۶
٩١
مقاومت برشی پیچ های پرمقاومت به عبور یا عدم عبور صفحه A • مقاومت برشی: برخلاف پیچ های معمولی ۳۰۷
برش از محدوده حدیده شده ساق پیچ بستگی دارد. در این صورت ظرفیت برشی به میزان
۰,۷۵ کاهش می یابد. مقادیر مقاومت برشی پیچ های پرمقاومت در زیر خلاصه شده است: Athreaded/Aunthreaded
Rn=48Ab : صفحه برش واقع در ساق حدیده شده A پیچ ۳۲۵ : (i)
Rn=60Ab : صفحه برش غیر واقع در ساق حدیده شده A پیچ ۳۲۵ : (ii)
Rn=60Ab : صفحه برش واقع در ساق حدیده شده A پیچ ۴۹۰ : (iii)
Rn=75Ab : صفحه برش غیر واقع در ساق حدیده شده A پیچ ۴۹۰ : (iv)
X را با حرف (iv) و (ii) و پیچ های ردیف (A490‐N و A325‐N بصورت ) N را با حرف (iii) و (i) پیچ های ردیف
مشخص می نمایند. (A490‐X و A325‐X (بصورت
• مقاومت کششی: زمانی که یک پیچ پر مقاومت بدون کشش اولیه تحت اثر نیروی کششی خارجی قرار گیرد،
نیروی کششی درون پیچ با نیروی اعمال شده برابر می باشد. درصورتیکه پیچ پیش تنیده شده باشد، درصد بسیار
زیادی از نیروی کششی خارجی صرف ایجاد نیروهای فشاری اعمال شده به اجزای اتصال می شود. به دلیل آنکه
معمولا کشش بوجود آمده در پیچ های پرمقاومت ناشی از نیروی کششی خارجی در لحظه جدا شدن قطعات از
یکدیگر حدود ۱۰ % بیش از کشش در ابتدای بارگذاری می باشد لذا می باید کلیه پیچ های پر مقاومت که تحت
اثر کشش مستقیم قرار می گیرند صرف نظر از نوع اتصال (اصطکاکی و یا اتکایی) حتما پیش تنیده شوند.
• ترکیب برش و کشش: پیچ ها در اکثر موارد تحت اثر همزمان برش و کشش قرار می گیرند. در این موارد درحالت
کلی اتصال تحت اثر نیروی خارج از مرکز قرار گرفته است. در حالت ساده زیر ، شکل ( ۵)، امتداد نیروی اعمال
شده از مرکز ثقل اتصال می گذرد بنابراین چنین فرض می شود که پیچ ها به نسبت مساوی در تحمل مولفه های
F بار حاصل از نیروی اعمال شده به اتصال مشارکت می نمایند. می توان چنین فرض نمود که مولفه قائم نیروی
را در یک پیچ به وجود می آورد. در این صورت می (Tu)bolt و مولفه افقی این نیرو، کشش (Vu)bolt باعث ایجاد برش
باید رابطه اندرکنش زیر برآورده شود:
شکل ( ۵): اتصال پیچی تحت اثر ترکیب برش و کشش
در این رابطه مقاومت طرح پیچ در کشش و مقاومت طرح پیچ در برش می باشد.
برای اتصالات اصطکاکی که هر پیچ تحت اثر همزمان برش و کشش قرار دارد، بر اثر نیروی کششی اعمال شده نیروی
برای در نظر گرفتن این اثر از ضریب کاهنده برای کاهش مقاومت AISC اصطکاکی کم می شود. آئین نامه
.[ برشی پیچ ها در اتصالات اصطکاکی استفاده می نماید[ ۵
٩٢
• اتصالات با خروج از مرکزیت: در این اتصالات که اصطلاحا اتصالات خارج از مرکز نامیده می شوند برآیند نیروهای
اعمال شده به اتصال از مرکز ثقل پیچ ها نمی گذرد. درصورتیکه اتصال دارای یک صفحه تقارن باشد، مرکز سطح
برش پیچ ها را می توان به عنوان مرکز مختصات انتخاب نمود و فاصله عمود از خط امتداد نیرو تا این مرکز سطح
“خرو ج از مرکزیت” نامیده می شود. اتصال تیر به ستون نشان داده شده در شکل ( ۶) یک اتصال خارج از مرکز
متداول تیر به ستون می باشد.
شکل ( ۶): اتصال با خروج از مرکزیت تیر به ستون
در این اتصال دو سیستم انتقال نیرو و اعمال آن به پیچ ها و جود دارد: اتصال نبشی به جان تیر و اتصال نبشی به
بال ستون. در اتصال نبشی به جان تیر پیچ ها تحت اثر برش و پیچش واقع در صفحه اتصال قرار می گیرند و
ایجاد تنش های برشی و پیچشی می کنند. انتقال نیروی تکیه گاهی تیر به ستون توسط مکانیزم برش و خمش
صورت می گیرد. در این صورت تمامی پیچ های اتصال دهنده نبشی به جان ستون تحت اثر برش قرار گرفته
علاوه بر آن تعدادی از آنها تحت اثر کشش و تعدادی تحت اثر فشار نیز قرار می گیرند. پیچ هایی که در قسمت
فوقانی اتصال قرار گرفته اند تحت اثر ترکیب همزمان برش و کشش و پیچ هایی که در قسمت پایین اتصال می
باشند صرفا تحت اثر برش طراحی می شوند (زیرا نیروی فشاری به وجود آمده ناشی از خمش باعث اتصال هر چه
بیشتر نبشی به بال ستون می شود). بوجود آمدن این نیروی فشاری نه تنها سبب کاهش ظرفیت پیچ ها نمی شود
بلکه بسیار مفید هم می باشد. شایان ذکر آنکه در طراحی لرزه ای اتصالات (به علت ماهیت رفت و برگشتی
نیروها) برای پیچ های پایین چنین اتصالی نیز از همان پیچ های فوقانی (با آرایش یکسان) استفاده می شود.
• اتصال تحت اثر برش خارج از مرکز: نمونه ای از این نوع اتصال و بار برشی اعمال شده در شکل ( ۷) نشان داده شده
است. برای تحلیل این گونه اتصالات دو روش” آنالیز الاستیک ” و ” آنالیز مقاومت نهایی “وجود دارد.
شکل ( ۷): اتصال تحت اثر برش خارج از مرکز
٩٣
در روش آنالیز الاستیک بار برشی خارج از مرکز با یک بار اعمال شده در مرکز سطح پیچ ها و لنگر پیچشی ناشی
از خروج از مرکزیت نیروی برشی جایگزین می شود. در این صورت فرض می شود که کلیه پیچ ها دارای ظرفیت
یکسان در مقابله با نیروی برشی متمرکز و لنگر پیچشی اعمال شده می باشند. به علت آنکه تنش های حاصل
برشی هستند با استفاده از روابط معمول مقاومت مصالح و فرض آنکه رابطه نیرو- جابجایی خطی بوده و تنش های
بوجود آمده از تنش تسلیم فراتر نمی روند کل ظرفیت سیستم به سهولت قابل محاسبه می باشد. این روش گرچه
دقیق نمی باشد ولی به علت سادگی روش محاسباتی و همچنین محافظه کارانه بودن نتایج آن متداول بوده و
بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
با استناد به نتایج آزمایشگاهی مشخص شده است که برای یک پیچ نمی توان تنش تسلیم برشی دقیقی تعیین
نمود. لذا همانگونه که اشاره شد روش آنالیز الاستیک چندان دقیق نمی باشد. روش مقاومت نهایی از روش آنالیز
الاستیک دقیق تر بوده ولی از پیچیدگی محاسباتی بیشتری نیز برخوردار می باشد. این روش براساس فرضیات زیر
استوار می باشد:
– در شرایط زوال، گروه پیچ ها حول یک نقطه به نام مرکز آنی دوران می کنند.
– تغییر شکل هر پیچ در جهت عمود بر شعاع دوران و متناسب با فاصله آن از مرکز آنی می باشد.
– ظرفیت اتصال براساس ظرفیت نهایی دورترین پیچ محاسبه می شود.
– قطعات اتصال داده شده در کلیه مراحل اعمال و انتقال نیرو به پیچ ها دارای رفتار صلب می باشند.
اتصال تحت اثر برش و خمش: در یک چنین اتصالی که نمونه ای از آن در شکل ( ۸) نشان داده شده است لنگر
ناشی از انتقال نیرو به مرکز سطح اتصال) سبب افزایش تنش کششی در پیچ های ردیف بالا می شود. ) Pe خمشی
نیز قرار می گیرند. P واضح است که کلیه پیچ ها بصورت همزمان تحت اثر برش یکسان ناشی از نیروی متمرکز
شکل ( ۸): اتصال تحت اثر برش و خمش
درصورتی که پیچ های پرمقاومت پیش تنیده باشند، سطح تماس بین بال ستون و بال سپری اتصال قبل از آنکه بار خارجی
اعمال شود تحت اثر فشار یکنواخت قرار می گیرد. این تنش فشاری تماسی برابر است با کل نیروی کششی درون پیچ ها
فشار موجود در سطح تماس در ناحیه فوقانی کاهش و در ناحیه تحتانی افزایش می P تقسیم بر سطح تماس. با اعمال بار
یابد. لحظه ای که تنش فشاری در قسمت فوقانی سطح تماس صفر می شود بال سپری اتصال از بال ستون جدا شده و
ناشی از خروج از Pe کشش فقط توسط کشش بوجود آمده در پیچ ها تحمل خواهد شد. طراحی اتصال به علت وجود
.[ مرکزیت با تغییر متغیرهای طراحی و برآورده نمودن رابطه اندرکنش انجام می شود[ ۵
کنترل کیفیت و تضمین کیفیت:
عدم توجه به نیازمندی های کیفی خاص اتصالات پیچی موجب می شود تا اختلاف فاحشی میان اتصالات اجرا شده با
مفروضات طراحی وجود داشته باشد. به منظور حصول اطمینان از کیفیت اتصالات پیچی کنترل های زیر، پیش و پس از انجام
عملیات نصب در سازه های فولادی به ویژه در سازه های با کاربرد خاص و حساس توصیه می شوند.
٩۴
کنترل بازرسی پیچ و مهره: نظام نامه تضمین کیفیت باید در برگیرنده فهرست تمامی بازرسی های مورد نیاز در
زمینه پیچ و مهره های پروژه بوده و مسئول انجام هر بازرسی باید مشخص باشد. این بازرسی ها ممکن است توسط
واحد کنترل کیفیت پیمانکار، بازرس ویژه و یا بازرس خاص پیچ و مهره صورت پذیرد.
بازرسی چشمی از وضعیت عمومی سوراخ ها باید قبل از نصب قطعات و سفت کردن اولیه توسط بازرس صورت
پذیرفته و در رابطه با اتصالات اصطکاکی انجام بازرسی چشمی از وضعیت سطوحی که روی هم قرار می گیرند،
الزامی است.
برنامه کنترل پیچ و مهره: برنامه کنترل کیفیت پیمانکار در زمینه پیچ و مهره باید حداقل موارد زیر را در بر داشته
باشد:
گواهینامه و کارخانه سازنده قطعات به منظور کنترل مطابقت روند تولید با الزامات پروژه اخذ شود.
گواهینامه های کارخانه سازنده در پرونده پروژه نگهداری شود.
محل مناسبی به منظور نگهداری قطعات در نظر گرفته شود.
سیستم مناسبی به منظور کنترل مواد در نظر گرفته شود. همچنین باید کنترل مواد برحسب محموله تولیدی
صورت پذیرد.
یک ابزار کالیبراسیون آچار که حداکثر یک سال قبل در آزمایشگاه معتبر کالیبره شده، موجود باشد.
دستورالعمل های مدون در خصوص روش های بستن و سفت کردن پیچ و مهره تهیه شود.
پرسنل اجرایی باید از روش اتخاذ شده جهت بستن و سفت کردن پیچ و مهره ها مطلع باشند.
بازرسین پیچ و مهره باید دوره های آموزشی مربوطه را گذرانده و دارای دانش کافی باشند.
تائید صلاحیت نصاب پیچ و مهره: پرسنلی که به منظور نصب قطعات و ایجاد نیروی پیش تنیدگی در پیچ های
مقاومت بالا به کار گرفته می شوند باید از حداقل اطلاعات و مهارت های لازم در این خصوص برخوردار باشد.
بکارگیری نیروهای واجد صلاحیت منجر به حصول اطمینان از بکارگیری مواد صحیح در محل خود، احراز شرایط
لازم در خصوص سفت کردن اولیه و اعمال صحیح روش پیش تنیدگی خواهد شد. برنامه تائید صلاحیت نصاب پیچ
و مهره منجر به کاهش زمان بازرسی و همچنین مغایرت های احتمالی می شود. پرسنل مسئول نصب و سفت کردن
پیچ ها باید حداقل اطلاعات زیر را دارا باشند:
شناسایی رده پیچ و مهره ها
اندازه گیری طول پیچ ها
شرایط روغنکاری
استفاده از فهرست کارگاهی پیچ و مهره ها
برآورد شرایط سفت شدن اولیه
روش های صحیح به منظور ایجاد نیروی پیش تنیدگی در پیچ ها
در روش چرخش مهره پرسنل باید اطلاعات لازم در خصوص میزان پیچش مورد نیاز بعد از سفت کردن اولیه، روش
های صحیح علامت گذاری و استفاده از آچار اعمال گشتاور را دارا باشند. در روش استفاده از آچار کالیبره، پرسنل
باید اطلاعات لازم را در خصوص نحوه کالیبراسیون آچار، چگونگی کالیبراسیون مجدد و نحوه استفاده از آن دارا
باشند. در روش استفاده از پیچ با قطعه جداشونده پرسنل باید از اطلاعات لازم در زمینه نحوه بکارگیری آچار
الکتریکی برای سفت کردن اولیه و چگونگی ایجاد نیروی پیش تنیدگی با استفاده از آچار الکتریکی برای سفت
کردن اولیه و چگونگی ایجاد نیروی پیش تنیدگی با استفاده از آچار مخصوص برخوردار باشند.
صلاحیت پرسنل نصاب پیچ و مهره و آگاهی آنها از الزامات فوق و خصوصا روش اعمال نیروی پیش تنیدگی، باید
طی یک آزمون کتبی توسط بازرس پروژه ارزیابی شود. علاوه براین نصاب باید قبل از آغاز عملیات اجرایی سه
آزمایش بستن پیچ و مهره تحت نظارت بازرس انجام دهد. پس از انجام این آزمایش ها، پرسنل می توانند نسبت به
٩۵
نصب قطعات، سفت کردن اولیه و پیش تنیدگی در پیچ های پروژه اقدام نمایند. تائید صلاحیت های نصاب پروژه
.[ نباید هیچ اثری بر میزان بازرسی های حین نصب داشته باشد[ ۵
وظایف بازرس پیچ و مهره: بازرس پیچ و مهره باید به منظور انجام بازرسی های مربوطه هماهنگی کامل و نزدیک با
پیمانکار و سایر بازرسین پروژه داشته باشد. تمامی بازرسی های مورد اشاره در مدارک قرارداد، نظام نامه تضمین
کیفیت و مشخصات فنی و آئین نامه ساختمانی باید توسط بازرس پیچ و مهره صورت پذیرد. بازرسی ها باید در زمان
های مشخص و طی یک برنامه زمان بندی به گونه ای انجام شود که از ایجاد وقفه در عملیات اجرایی اجتناب شود و
پیمانکار ملزم شود تا بلافاصله پس از وقوع هرگونه مغایرت اجرایی، نسبت به اصلاح آن اقدام نماید.
مطالعه دقیق مباحث اجرایی مشخصات فنی، نقشه های قرارداد، نقشه های کارگاهی ساخت و نقشه های نصبی
پروژه
مطالعه تمام “گواهی نامه های مطابقت مواد” که از طرف کارخانه سازنده صادر شده است و حصول اطمینان از
تطابق ویژگی های مواد قطعات با الزامات پروژه
تائید شناسایی مواد پیچ و مهره ها
تائید وجود شرایط مناسب و تحت کنترل جهت انبار قطعات
تائید وجود دستورالعمل های مصوب نصب پیچ و مهره
حصول اطمینان از آگاهی تمام نیروهای کاری از دستورالعمل های نصب پیچ و مهره
مشاهده آزمایش پیش از نصب که در ابتدای کار و به ازای هر محموله انجام می شود.
در روش استفاده از آچار کالیبره، عملیات کالیبراسیون آچار در ابتدای هر شیفت کاری کنترل شود.
کنترل کفایت وضعیت اتصال اعم از وضعیت ابعاد سوراخ ها، عدم وجود وضعیت نامناسب در سوراخ هایی که
گشاد شده و یا برقو زده شده اند.
در اتصالات اصطکاکی، کنترل مناسب بودن وضعیت سطوح ورق های احتمالی که بر روی یکدیگر قرار
می گیرند.
کنترل سفت شدن اولیه تمام پیچ ها قبل از اعمال نیروی پیش تنیدگی
در اتصالاتی که باید پیش تنیده شوند، در قالب یک برنامه زمان بندی مناسب عملیات پیش تنیدگی کنترل
شود تا از صحت انجام این عملیات اطمینان حاصل شود.
هرگونه اختلاف نظر در خصوص دست یابی به میزان پیش تنیدگی مورد نظر باید بلافاصله حل و فصل شود.
گزارش کاملی در خصوص اتصالات مشاهده و بازرسی شده که مورد قبول قرار گرفته اند، تهیه شود. این گزارش
باید طبق برنامه و در زمان های مربوط به مسئول معرفی شده تحویل شود.
نتیجهگیری
زلزلههای قبل به مثابه آزمایشگاه بسیار بزرگ , نکات زیاد ی را که هر یک با صرف هزینه هنگفتی می توانست آزمایش شود به
ما یادآور شده اند. عدم وجود سیستم مقاوم جانبی موثر و عدم تقارن مهاربندی در پلان و ارتفاع (وقوع طبقه نرم) دلیل اصلی
تخریب ساختمانهای با اسکلت فولادی در زلزله های قبل می باشد. اشکالات اجرایی زیادی بوی ژه در اتصالات و نحوه و میزان
جوشکاری آنها, متناقض با آئین نامه ها در ساختمانهای آسیب دیده و در حال احداث دیده می شود . برای جلوگیری از
حوادثی مشابه بم در کشور نباید فرصت را از دست داد و از یکسو باید با بهبود فرهنگ ساخت و ساز در کشور، زمینه های
اصلاح مکانیزم کنترل کیفیت طراحی و نظارت اجرای ساختمان های جدیدالاحداث را فراهم آورد . ساختمانهای فولادی پیچ و
مهره ای جایگزین مناسبی برای موارد متداول با اتصالات جوشی جهت رفع مشکلات اجرائی جوش است . علاوه بر ارتقای
کیفی و امکان پیش سازی و صنعتی کردن ساختمانهای فولادی، با اتصالات پیچ و مهره ای در ساخت پروژه های انبوه سازی
تسریع می شود.
شش گوش, استادبولت, بولت صفحه ستون, پیچ آلن, پیچ آهنی, پیچ خود کار, پیچ سر استوانه ای دوسو -, پیچ سر تخت خزینه دوسو, پیچ شش گوش, پیچ های بولت و شش گوش, مهره, مهره باریک), مهره چشمی, مهره شش گوش-, مهره مربعی

به صنایع پیچ و مهره اهمیت بدهید

به صنایع پیچ و مهره  اهمیت بدهید۲۰۱۶۰۲۰۲_۱۸۵۰۳۶
اکو ویژن: تمامی صنایع نیازمند صنعت پیچ و مهره هستند. از کوچکترین تراشه کامپیوتر تا عروسک‌سازی، موتورسازی، ماشین‌سازی، لوازم خانگی، در و پنجره‌سازی، صنعت الکترونیک و… همگی نیازمند این صنعت هستند.۲۰۱۶۰۲۰۲_۱۸۵۲۳۷

به گزارش اکو ویژن و به نقل از روزنامه گسترش صمت ممکن است افراد فکر کنند پیچ و مهره‌سازی کار کوچک و بی‌اهمیتی است اما اگر این صنعت مادر نباشد چرخه صنایع به طور کلی زمین زده می‌شود. به عنوان نمونه در یک خودرو نزدیک به ۱۲۰ نوع پیچ و مهره استفاده می‌شود.
با این حال به صنعت پیچ و مهره بها نمی‌دهند و به زیرساخت‌های آن توجه نمی‌شود در حالی که اگر پیچ و مهره‌های دستگاه‌ها شل شود دیگر کاربرد نخواهند داشت؛ چراکه یکی از پایه‌های صنایع کشور است.
به عبارتی، صنعتی سبک به عنوان شالوده صنایع سنگین است اما به دلیل کم‌اهمیتی بخشی از کارخانه‌ها این صنعت تعطیل شده است.
صنعت پیچ و مهره در گروه اتصالات قرار می‌گیرد و نزدیک به ۶ تا ۷ هزار نوع پیچ و مهره وجود دارد.
حدود ۱۰ سال پیش نزدیک به ۱۱۷ کارخانه پیچ و مهره فعال در کشور وجود داشت اما هم‌اکنون این کارخانه‌ها به ۲۵ عدد رسیده‌اند در حالی که اگر به این صنعت اهمیت داده می‌شد به طور قطع رونق بیشتری داشت.
متاسفانه ۷۵ درصد از پیچ و مهره‌های ما وارداتی شده و تنها ۲۵ درصد از آنها در ایران تولید می‌شوند و این تعداد نیز در بازار توزیع نمی‌شود بلکه در صنایع خودروسازی استفاده می‌شود. دلیل آن هم این است که برخی از تولیدکنندگان به سودکم راضی نیستند چون مواد اولیه تولید برای آنها گران تمام می‌شود. به علاوه اینکه قابل رقابت با رقبای چینی و تایوانی نیستند.
نکته دیگر اینکه پیچ و مهره‌های تولید داخل کیفیت و استانداردهای لازم را دارند.
حتی صنایع خودروسازی پیچ و مهره تایوانی را قبول ندارند و از پیچ و مهره تولید داخل استفاده می‌کنند.
اگر این تعداد تولیدکننده میزان و ظرفیت تولید خود را بالا ببرند ما هم اجازه نمی‌دهیم تولیدات تایوانی و چینی به کشور بیاید.
البته تولیدکنندگان هم مشکلات خود را دارند و امکان رقابت با تولیدکنندکان چینی را ندارند.
در مقاله‌ای که به تازگی می‌خواندم آورده شده بود که کشور چین برای ۱۰ سال آینده تولید خود، مواد اولیه را پیش‌خرید کرده است در حالی که در داخل امکان تولید مفتول کم است.
به‌تازگی هم میزان تعرفه واردات مفتول بالا رفته است. البته در شهرهای یزد، کاشان و فولاد مبارکه اصفهان مواد اولیه تامین می‌شود و بخش زیادی از آن هم از کشورهای کره و تایوان وارد می‌شود.
با این حال مشکل اصلی بر سر تعرفه‌هایی است گمرکی که ۱۰۰ درصد بالا رفته است؛ چراکه نه‌تنها برای تولیدکنندگان مشکل ایجاد می‌کند بلکه باعث ازدیاد قاچاق می‌شود.
مشکلی که در صنعت پیچ و مهره وجود دارد، این است که درصد انگشت‌شماری از تولیدکنندگان به سود کم قانع نیستند.
از این‌رو تمایل دارند تعرفه پیچ و مهره آنقدر بالا رود که بازار مصرف نتواند نیازش را از خارج تامین کند.
اما به حمایت از مصرف‌کننده توجه نمی‌شود در حالی که اگر ما فقط به تولید اندک داخل منوط باشیم و نظارت دولتی هم وجود نداشته باشد قیمت پیچ و مهره بالا می‌رود.
رقابت در همه جای دنیا هست. قرار نیست که با وجود حمایت از تولید داخلی و اقتصاد مقاومتی رقابت از میان برداشته شود. اگر این‌گونه شود ما فلج می‌شویم. هر چند ما دوست نداریم واردکننده باشیم اما تولیدکنندگان هم باید بازار را درک کنند.
قانون کسب و کار در تولید، توزیع و مصرف است اما در ایران این قاعده رعایت نمی‌شود.
نکته دیگر اینکه مسئولان صنعت کشور و رسانه‌ها به‌ویژه ملی باید به صنعت پیچ و مهره اهمیت بدهند و به‌راحتی از این صنعت مهم و مادر کشور نگذرند. به موازات مطرح کردن مشکلات صنایع باید چالش‌های این صنعت نیز بررسی و درک شود.
اگر روزی پیچ و مهره‌ای تولید نشود تمامی خط تولیدات صنایع بزرگ و کوچک کشور تعطیل می‌شود.