نوشته‌ها

سیم بکسل چیست و انواع سیم بکسل کدامند؟

سیم بکسل چیست و انواع سیم بکسل کدامند؟
سیم بکسل در واقع همان طناب فولادی است که از ترکیب سه جزء اصلی مغذی،

لایه سیم و سیم ایجاد می شود. از تابیده شدن چند عدد سیم به دور هم، لایه سیم

یا همان رشته سیم ایجاد می شود، و از تابیده شدن رشته سیم ها به دور مغزی که

در مرکز قرار گرفته است، سیم بکسل تشکیل می شود. در ساخت سیم بکسل از

سیم هایی با جنس استیل و فولادی براساس نوع کاربرد و شرایط محیطی که قرار است

در آنجا مورد استفاده قرار بگیرد، می توان استفاده کرد. قبل از اختراع این وسیله پرکاربرد

از طنابو زنجیر برای بالا بردن و حرکت در صنایع استفاده می شد.

اما به دلیل مقاوم نبودن و پارگی طناب و زنجیر در سال ۱۹۸۴ فردی به نام آلبرت

که مهندس یک معدن در کوهستان Harz آلمان بود موفق به ساخت اولین سیم بکسل فولادی شد.

با گذشت زمان و پیشرفت علم و صنعت تولید و استفاده آن گسترش و رونق بیشتری یافت.

امروزه شرکت های مختلفی انواع سیم بکسل با ویژگی ها و مشخصات فنی متفاوتی

را برای کاربردهای متعدد تولید می کنند.

در ادامه متن درباره سیم بکسل، ساختار، اجزاء و انواع آن بیشتر صحبت می کنیم.

موارد استفاده از سیم بکسل

با توجه به تنوع در انواع سیم بکسل و ویژگی های ساختاری متنوع در آن،

در زمینه های مختلف که نیاز به جابه جایی و لیفتینگ باشد از سیم بکسل استفاده می شود.

در واقع سیم بکسل نقش مهار، کنترل و نگهداری بار را بر عهده دارد.

سیم بکسل در کارهای بزرگ مانند معادن، جرثقیل و در کارهای کوچک و ظریف مانند ترمز دوچرخه کاربرد دارد.

بنابراین در صنعت برق، سد سازی، باندر، کشتی رانی، پتروشیمی و نفت، شرکت های حفاری،

معادن، حمل و نقل، آسانسور، جرثقیل و … از انواع سیم بکسل استفاده می شود.

بخش های اصلی در سیم بکسل

 

به طور کلی در هر وسیله ای چند بخش اصلی وجود دارد،

در تمام انواع سیم بکسل ها هم سه بخش اصلی وجود دارد، این سه بخش عبارت است از:

 

مفتول: از پیچش چند مفتول به دور هم استرند ایجاد می شود. آهن، فولاد، برنز،

فولاد ضد زنگ و … به عنوان مفتول در سیم بکسل استفاده می شود.

استرند: بخشی از سیم بکسل که به حالت مارپیچ مانند به دور هسته آن تابانده می شود.

هسته یا مغزی: بخش اصلی و مرکزی سیم بکسل که در مورد آن بیشتر توضیح خواهیم دارد.

 

جنس مفتول سیم بکسل

 

در تولید سیم بکسل از سه نوع مفتول که هر کدام خواص متفاوتی دارند استفاده می شود.

مفتول فولادی بدون روکش: این نوع برای محیط های خشک که میزان زنگ زدگی پایین است، استفاده می شود.

مفتول فولادی استیل: مقاوم در برابر زنگ زدگی و مقاوم در برابر دمای بالا.

مفتول فولادی گالوانیزه: مفتول روکش دار، مناسب محیط های مستعد زنگ زدگی

مانند کشتی رانی، مرغ داری و شیلات است.

 

مغزی سیم بکسل

همانطور که گفتیم بخش اصلی در سیم بکسل مغزی یا هسته آن است،

دلیل اهمیت مغزی به خاطر نقش آن در نگهداری و حفظ رشته ها در هنگام وارد شدن بار و فشار است.

قطر مغزی باید متناسب با میزان بار انتخاب شود، اگر قطر آن کم باشد هنگام وارد شدن بار

رشته های فلزی دور آن، به هم برخورد می کنند و باعث ساییده شدن و کاهش طول عمر آن می شود.

با توجه به نوع کاربرد سیم بکسل در صنعت، از مغزی فولادی یا کنفی انتخاب می شود.

جنس کنفی در مقایسه با فولاد انعطاف بیش تر و استحکام کمتری دارد.

برای کارهایی که نیاز به مقاوت و استحکام بالا می باشد، مانند جرثقیل ها از مغزی فولادی استفاده می شود.

سیم بکسل (طناب فولادی)

سیم بکسل

سیم بکسل (طناب فولادی) از به هم پیوستن سیم، لایه سیم و مغزی تولید می شود.این محصول باید حتما در جای خشک و سرپوشیده نگهداری شوند.برای باز کردن سیم بکسل از روی قرقره یا کلاف باید دقت زیادی داشت زیرا از حساسیت بالایی برخوردار می باشند تا از گره خوردن و آسیب دیدن آن جلوگیری شود. لازم به ذکر است که انواع مغزی سیم بکسل ها بسته به کارایی آنها متفاوت می باشد و از دو نوع مغزی الیافی و فولادی استفاده میگردد و با با توجه به کاربرد مورد نظر با نیروهای کششی مختلفی تولید می شود.به طور کلی سیم بکسل از سه نوع ماده اولیه تولید می گردد:

1- مفتول فولادی بدون روکش یا غیر گالوانیزه

2- مفتول فولادی گالوانیزه

3- مفتول فولادی استینلس استیل

طنابهای فولادی از نظر نوع تاب به دو نوع معمولی و لنگ ساخته می شوند.

طنابهای با تاب معمولی: این نوع طناب دوام بیشتری به از هم بازشدن یا گره خوردن داشته و در برابر فشار زیاد، له شدن و تغییر شکل ظاهری مقاومت بیشتری دارد. اما متاسفانه مقاومت و دوام آن در برابر ساییده شدن و قابل انعطاف بودن طناب کمتر از طنابهای با تاب لنگ می‌باشد.

طنابهای با تاب لنگ: این نوع طناب جهت تاب مفتول در یک رشته با جهت تاب رشته‌ها در طناب یکی می‌باشد. مقاومت طنابهای با تاب لنگ در برابر ساییده شدن بیشتر از طنابهای با تاب معمولی است اما هنگام کار با آنها باید مواظب گره خوردن و باز شدن این نوع طناب باشیم. زیرا این طناب به سرعت از هم باز می شود.

بطور کلی به کار گیری طنابهای با تاب معمولی آسانتر و کاربرد بیشتری دارد اما در مواردی مثل آسانسورهای باری و مسافری که مقاومت و دوام بیشتری در برابر سایش مورد نظر است تاب لنگ کاربرد بیشتری می تواند داشته باشد.

سیم بکسل ها معمولا از 4 نوع بافت به وجود می آیند:1-بافت سیل، 2- بافت وارینگتون، 3-بافت فیلر و 4- بافت استاندارد.

اجزای سیم بکسل

اجزای مختلف سیم بکسل را در ادامه می‌توان مشاهده نمود که شامل Core، Wire، Center Wire، Wire rope، Strand می‌باشد که به تفکیک در شکل زیر مشاهده خواهند شد. چیدمان های مختلفی برای انواع سیم بکسل وجود دارد اما موارد مطرح شده در شکل زیر برای تمام سیم بکسل ها یکسان بوده و با کمی دقت می‌توان آن ها را مشاهده نمود.

 

نحوه انبار کردن طناب فولادی

نحوه انبار کردن طناب فولادی

مناسب ترین مکان برای انبار کردن طنابهای فولادی جاهای خشک و سرپوشیده ایست که هوا در آن براحتی جریان داشته باشد. قرقره ها یا کلاف ها نباید با زمین یا دیوار تماس داشته باشند.آنها را می توان روی پالتهای چوبی که روی زمین قرار گرفته انبار نمود. طنابهای فولادی انبار شده باید در فواصل زمانی منظم به منظور اطمینان از عدم زنگ زدگی مورد بازدید قرار گیرند و در صورت لزوم روغنکاری آنها تجدید گردد.

طرز باز کردن طناب فولادی از روی قرقره و کلاف

در باز کردن طناب فولادی بایستی بشرح زیر عمل نمود تا  از گره خوردن آن که موجب کاهش قابل ملاحظه نیروی کشش طناب می گردد، جلوگیری بعمل آید:

۱-   باز کردن کلاف: کلاف را می توان مطابق شکل زیر با حرکت دادن آن بر روی زمین صاف و هموار باز کرد. کلاف های سنگین را می توان روی یک صفحه گردان قرار داده با گرداندن صفحه طناب را با احتیاط باز کرد.

۲-   باز کردن از روی قرقره: برای اینکار بایستی قرقره را روی پایه ای (چرخ دوار) سوار نمود بطوریکه شافت یا میله ای از سوراخ وسط آن عبور نماید تا بدینوسیله با چرخاندن قرقره طناب فولادی در خط مستقیم باز شود. در این حال باید مراقب بود که طناب گره نخورد.

  

انواع اسلینگ (Sling) و اتصالات مربوط به طنابهای فولادی

برای وصل کردن طناب فولادی به قطعات دیگر از انواع اتصالات می توان استفاده کرد. متداول ترین نوع اتصال طناب فولادی، درست کردن حلقه در دو انتهای طناب است که اسلینگ نامیده می شود و بر طبق یکی از سه روش زیر تهیه می گردد:

۱-     دو سر پرس کردن طناب فولادی یا درست کردن حلقه و اتصال بست گلویی (Ferrule) به آن: در این روش حلقه ایجاد شده توسط پرس کردن بست گلویی فلزی به آن، با استفاده از دستگاه پرس مخصوص محکم می شود. دو سر پرس در صورت اتصال صحیح و کیفیت مناسب بست گلویی، یکی از مطمئن ترین و متداول ترین انواع اسلینگها می باشد که می تواند بیش از ۹۰% نیروی کشش طناب فولادی را حفظ کند.

۲-     استفاده از بست های ”U” شکل (Wire rope grips): هنگام استفاده از این بست ها باید نهایت دقت در بستن صحیح آنها بعمل آید. بدین ترتیب که گودی ”U” آنها بر روی بخش انتهایی طناب فولادی قرار گیرد و از حداقل ۳ بست برای هر حلقه استفاده شود و بر حسب لزوم بست ها پس از محکم کردن اولیه، بطور منظم محکم شوند. بست های ”U” شکل در صورت استفاده صحیح تا ۸۰% نیروی کشش طناب فولادی را حفظ می کنند.

۳-     درست کردن حلقه توسط دست یا گیس باف کردن طناب فولادی : این روش که توسط اشخاص ماهر و با تجربه بکار گرفته می شود، در موارد خاص و یا هنگامیکه طناب فولادی دو سر پرس در دسترس نباشد مورد استفاده قرار می گیرد. برای جلوگیری از آسیب رساندن مفتول هایی که احتمالاً در انتهای قسمت گیس باف شده شکسته باشند بهتر است این قسمت توسط بستن سیم پوشانده شود. حلقه گیس باف شده در صورت بافت صحیح بین ۷۵% تا ۹۰% نیروی کشش طناب فولادی را حفظ می کند.

در هر یک از سه روش فوق، برای جلوگیری از آسیب دیدن طناب بهتر است از تیمبل (Thimble) یا رکابی استفاده شود، به این ترتیب که تیمبل درون حلقه قرار می گیرد و طناب فولادی از شیار دور آن عبور می کند. تیمبل ها انواع مختلف دارند ولی نوع معمولی آن برای تقریباً هر نوع کاربردی مناسب می باشند.

مقایسه انواع بافت در طنابهای فولادی

مقایسه انواع بافت در طنابهای فولادی

 طنابهای فولادی معمولاً دارای یکی از چهار نوع بافت مشروح در زیر می باشند:

۱-     بافت سیل (Seale): در نوع بافت، در هر رشته طناب تعداد مفتولهای هر ردیف که دور مفتول مرکزی قرار می گیرد مساوی هم است. قطر مفتولهای ردیف بیرونی بیشتر از قطر مفتولهای ردیف درونی است ولی در هر ردیف قطر کلیه مفتولها یکسان می باشد. بعلت ضخیم بودن مفتولهای بیرونی، این نوع طنابها دارای مقاومت سایشی بالایی هستند.

۲-   بافت وارینگتون (Warrington): در بافت وارینگتون هر رشته طناب در ردیف بیرونی دارای مفتولهای ضخیم و نازک بصورت یک در میان می باشد. بعلت ترکیب مفتولهای ضخیم و نازک در ردیف بیرونی، طنابهای وارینگتون دارای انعطاف بیشتری نسبت به طنابهای سیل هستند.

۳-   بافت فیلر (Filler): در بافت فیلر قطر مفتولها در تمامی ردیف ها مساویست. در فضای خالی بین مفتولها ردیف بیرونی و ردیف درونی مفتولهای نازکی قرار می گیرند که فیلر نامیده می شوند. طنابهای فیلر دارای سطح فلزی بیشتری بوده و از قابلیت انعطاف و مقاومت سایشی بالاتری برخوردار می باشند.

۴-   بافت استاندارد (Standard): در این نوع بافت، قطر کلیه مفتولهای تشکیل دهنده هر رشته یکسان است. طنابهای با بافت استاندارد بعلت دارا بودن قابلیت انعطاف بالا دارای کاربردهای بسیار متنوعی در رشته های گوناگون صنعتی هستند.

روغنکاری طناب فولادی

 طناب فولادی بمنظور محافظت در برابر زنگ زدگی  و کاهش اصطکاک بین مفتول ها و رشته ها در جریان تولید روغنکاری می شد از یک سو مغزی طناب فولادی بعلت اهمیت نقش آن از روغن اشباع می شود و از سوی دیگر کلیه مفتول های تشکیل دهنده یک  رشته و کلیه رشته های تشکیل دهنده طناب در طی بافت به روغن مناسب آغشته می گردد. نوع روغنکاری بنابر جنس مفتول، کاربرد طناب و خصوصیات محل مورد استفاده متفاوت خواهد بود، در طول مدت عمر مفید طناب نیز، روغنکاری آن باید در فواصل زمانی منظم ادامه یابد تا با جایگزینی روغن از دست داده در اثر استفاده، حداکثر محافظت در برابر زنگ زدگی و سایش درونی بعمل آید. روغنکاری طناب فولادی بهتر است در محلی صورت گیرد که رشته ها کمی از هم باز می شوند مثل هنگامی که طناب از روی چرخ قرقره عبور می کند یا روی قرقره پیچیده می شود. در این صورت روغن بهتر جذب می شود.

روغنی که برای روغنکاری طناب فولادی مورد استفاده قرار می گیرد باید براحتی در طناب نفوذ کند، قسمتهای داخلی و سطح خارجی آن را بپوشاند، با آب شسته نشود و در برابر زنگ زدگی از طناب محافظت نماید.

مقاومت در برابر خستگی (Fatigue) و فرسایش (Wear)

معمولاً مقاومت در برابر خستگی در نقطه مقابل مقاومت در برابر فرسایش قرار دارد. طنابی که از تعداد زیادی مفتول نازک تشکیل شده باشد بسیار قابل انعطاف است و مقاومت خوبی در برابر خستگی دارد در حالیکه طنابی که از تعداد کمی مفتول های ضخیم تشکیل شده باشد مقاومت بالایی در برابر فرسایش و ساییدگی خواهد داشت.

اندازه گیری قطر طناب فولادی

اندازه گیری قطر واقعی یک طناب فولادی باید در دو نقطه از طناب که حداقل فاصله آنها از هم یک متر باشد، صورت گیرد. در هر یک از این دو نقطه باید بیشتری فاصله بین دو انتهای رشته مقابل هم با کولیس اندازه گیری شود و سپس این اندازه گیری با دو رشته عمود بر این دو تکرار گردد. میانگین چهار اندازه گیری که بدین طریق حاصل می شود قطر واقعی طناب فولادی خواهد بود. این قطر معمولاً با قطر اسمی طناب اندکی تفاوت دارد. بر طبق استانداردهای آمریکا، حد مجاز این تفاوت ها از ۱- درصد تا ۴ درصد برای طناب های میلی متری و از صفر تا ۵ درصد برای طناب های اینچی خواهد بود.