سیم بکسل ها و نکات ایمنی هنگام استفاده از آن
safe wire rope
سيم بكسل به عنوان وسيله‌اي قابل انعطاف در دستگاه‌هاي بالابر جراثقال و ديگر مكانيزم‌ها بكار مي رود . از جمله مزاياي آن نسبت به ساير وسايل مشابه مثل زنجير ، سبك بودن و اطمينان كار آن است.
ر موقع كار تحت ش رايط نامناسب بطور آني قطع نمي‌شود بلكه به عسيم بكسل عملاً دلت تشكيل شدن از تعداد زيادي سيم در اين مواقع و يا در اثر فرسوده شدن اول سيم‌هاي خارجي قطع مي‌شود و اين خود اعلام خطري است كه به محض مشاهده بايد نسبت به تعويض آن اقدام نمود.
سيم بكسل‌هااز سيم‌هاي فولادي با مقاومت كششي حدود 250-130 KG/MM ساخته شده‌اند .
سيم بكسل‌هاي مورد استفاده در محيط‌هاي خشك از سيم‌هاي بدون روپوش تشكيل شده است، در صورتيكه سيم بكسل در محيط‌هاي مرطوب مورد استفاده قرار گيرد آنرا گالوانيزه مي‌نمايند كه در موقع گالوانيزه كردن به علت عمليات حرارتي انجام شده سيم بكسل 10% مقاومت كششي خود را از دست مي‌دهد.
سیم بکسلها توسط ماشین های مخصوص بافته می شوند، بدین طریق که اولاً سیمها بصورت لایه های سیمی پیچیده شده و بعد لایه های سیمی بصورت بکسل درمی آید. این دو عمل همزمان یا در دومرحله انجام می گیرد . لایه های سیمی روی لایه داخلی که از جنس فیبر ، آزبست، پلاستیک و یا سیم هایی با فولاد نرمتر تشکیل شده است پیچیده می شود.
سیم بکسلها از نظر بافت ، تاب ، مغزی ، رشته و کلاف تقسیم بندی می شوند:
سيم بكسل از نظر تاب:
ü سيم بكسل يكطرفه
ü سيم بكسل دوطرفه يا صليبي
1. چنانچه جهت تاب کلاف و تاب رشته ها هر دو در یک جهت تابیده شده باشد آنرا سیم بکسل یک طرفه می نامند.
2. اگر جهت تاب کلاف و تاب رشته ها عکس یکدیگر باشد ، سیم بکسل دوطرفه یا صلیبی نامیده می شود.
3. اگر تاب کلاف ها و رشته ها عکس یکدیگر باشد و کلاف ها یک در میان به راست و چپ رشته ها تابیده باشند ، ترکیبی گویند.
سيم بكسل از نظر بافت:
سيم بكسل‌ها از نظر بافت بر اساس جهت بافت کلاف ها نام گذاری
می شوند. اگر جهت کلاف ها از چپ به راست تابیده باشند، با علامت z روی سیم بکسل نشان داده می شود و آنرا راست بافت گویند.اگر جهت کلاف ها از راست به چپ تابیده شده باشد ، با علامت s روی سیم بکسل نشان داده می شود و آنذرا چپ بافت گویند.
جهت تهیه سیم بکسل بلند کننده بار از سیم بکسل صلیبی راست بافت و چپ بافت استفاده می شود. سیم بکسل های صلیبی یا دو طرفه نیروی کششی را بهتر تحمل می کنند ، در صورتی که سیم بکسل های یکطرفه میل به باز شدن و شل گردیدن بافت ها و رشته ها دارند و قابلیت انعطاف و مقاومت پوششی بیشتری را دارند ، اما کمتر در جراثقال ها مورد استفاده قرار می گیرند . قابل توجه این که از سیم بکسل های یکطرفه جهت بلند کردن بار نباید استفاده شود.
پيچ سيم بكسل‌ها و انواع آن:
سيم بكسل ها معمولاً دو نوع مي‌باشند:
1. باپيچ معمولي يا يكنواخت: در اين نوع سيم بكسل جهت پيچيده شدن سيم‌ها در لايه‌هاي سيمي خلاف جهت پيچيدن لايه‌هاي سيمي در سيم بكسل است.
2. با پيچ لانگ: در اين نوع سيم بكسل جهت پيچيده شدن سيم‌ها در لايه‌هاي سيمي در جهت پيچيدن لايه‌هاي سيمي در سيم بكسل است.
هر کدام از این دو نوع دو فرم مختلف دارد ، راست پیچ و چپ پیچ ، در راست پیچ لایه ها در جهت عقربه های ساعت پیچیده اند و در چپ پیچ خلاف آن. انتخاب سیم بکسل با پیچ معمولی یا لانگ بستگی به نوع کار سیم بکسل و راست پیچ و چپ پیچ بستگی به نوع پیچیدن سیم بکسل در هنگام کار کردن دارد.
ويژگي‌هاي سيم بكسل با پيچ معمولي :
1. ساختمان آن ثابت تر است و دفرمه نمي‌شود.
2. در مقابل لهيدگي و مچاله شدن مقاومتش بيشتر است.
3. تحت بار كه قرار گرفت نمي‌چرخد.
4. پيچ‌هاي كوچك (گوشواره‌اي) كه ايجاد زخم و خرابي در سيم بكسل مي‌كند در آن كمتر ايجاد مي‌شود.
5. جابجايي و بازكردن و بستن آن آسان است.
ويژگي‌هاي سيم بكسل با پيچ لانگ :
1. جابجايي و باز كردن و بستن آن مشكل است.
2. پيچ‌هاي كوچك در آن بيشتر ايجاد مي‌شود.
3. مقاومت لهيدگي و مچاله شدن آن كم است.
4. در صورتي كه دوسر آن گير نباشد دفرمه مي‌شود و براي جاهائيكه يك ير و يا دوسر آن بايد آزاد باشد مناسب نيست.
5. چون سطح تماس آن با پولي (قرقره‌ها ) و طبلك (استوانه سيم جمع كن ) زيادتر مي‌شود مقاومتش در مقابل سايش بايد بيشتر باشد.
سيم بكسل از نظر مغزي :
لایه داخلی در مرکز سیم بکسل برای نگهداری لایه های اصلی است تا ضمن کار و حرکت که لایه ها تحت کشش و خمش قرار می گیرد فرم خود را از دست ندهند. دو نوع لایه داخلی در سیم بکسل مصرف می شود:
1. لایه داخلی فیبری کنفی f.c ، کنف یا پلی پروپیلن یا آزبست
2. لیاه داخلی فولادی s.c
× لایه داخلی فیبری کنفی یا fiber main core:
این نوع لایه از فیبر مصنوعی از درختان مانیلا و آزبست و پلی پروپیلن تشکیل شده است. فیبر قبل از قرار گرفتن داخل سیم بکسل باید به روغن آغشته گردد تا ضمن اینکه از زنگ زدن سیم ها جلوگیری می کند ، امکان لغزش لایه های سیمی روی لایه داخلی هنگام کار باشد. این نوع لایه در مواردی که حرارت محیط کار زیاد است و سیم تحت بار مورد لهیدگی قرار می گیرد قابل استفاده نیست ولی قابلیت انعطاف سیم بکسل زیاد می باشد.
آزبست و پلی پروپیلن که از پنبه تحت عملیات مختلف ساخته می شود ، بهتر و مقاوم تر از فیبر است . سیم بکسل مغزی کنفی را در در کارخانه داخل حوضچه مخصوص پر از روغنبه مدت 3-2 ساعت در درجه حرارت 100-80 درجه سانتیگراد حرارت می دهند تا روغن رقیق گردیده و کنف خاصیت روغن پذیری داشته باشد. در موقع کار که نیروی کششی به سیم بکسل وارد می شود مقداری از روغن ها در اثر فشار کلاف از مغزی کنف خارج شده و تمام رشته های سیم بکسل سرویس می شوند ، همین امر باعث طولانی شدن عمر سیم بکسل می گردد.
× لایه داخلی فولادی یا wire main core:
این نوع لایه از یک سیم یا چند سیم نظیر سایر لایه های سیمی و در بعضی موارد با ساختمان پیچیده تر از سایر لایه ها تشکیل شده است . معمولاٌ از 19 سیم تشکیل شده و اغلب سیم بکسل های با قطر کمتر دارای این نوع لایه داخلی
می باشند.از آنجایی که در مواردی از مصرف ، قدرت و استحکام بیش از هر عاملی مد نظر است در این موارد از سیم بکسل های مغزی فولادی استفاده
می گردد. جراثقال های قسمت فولادسازی یا نقاطی که سیم بکسل تحت حرارت قرار می گیرد ، بخاطر اینکه سیم بکسل های مغزی فولادی دارای مقاومت و استقامت بیشتر می باشند ، از این نوع سیم بکسل ها استفاده می کنند.
در طناب های فولادی قطر پائین معمولاٌ یک کلاف بافته میشود اما در طناب های فولادی با قطر بالا خود یک طناب مستقل می باشد که در مرکز طناب قرار می گیرد و عمده ترین خواص آن این است که برای کلاف های بیرونی حفاظت بیشتری را ایجادکرده و ضمن کار باعث دفرمه شدن سیم نشود و توزیع بهتری از نیروی کششی را در هر یک از کلاف ها ایجاد نماید .
× لایه داخلی مستقلindependent wire rope core :
سیم با لایه مستقل از هفت لایه سیمی (7*7) تشکیل گردیده است . بکسل های با لایه داخلی مستقل برای کارهای سنگین و مقاوم در برابر لهیدگی و مچاله شدن بکار می روند. دو نوع سیم بکسل با لایه فولادی داخلی و مستقل در محیط های کار گرم مناسب هستند و مقاومت کلی سیم بکسل را 5/7% زیادتر می کند.
گام سيم بكسل:
گردش يك كلاف سيم بكسل به دور هسته مركزي سيم را گام گويند. طول گام بستگي به تعداد كلاف‌ها و قطر سيم بكسل دارد. بنابراين هر سيم بكسل داراي گام مخصوص به خود مي‌باشد. دانستن گام سيم بكسل جهت تعيين خرابي سيم بكسل ، خصوصاً در حد پارگي سيم لازم است.
سیم بکسل از نظر تعداد رشته و کلاف:
ساختمان سیم بکسل تشکیل شده از تعدادی رشته سیم به قطرهای مختلف که ادر جهت موافق حرکت عقربه ساعت بهم تابیده شود ، از تابیدن رشته ها کلاف بوجود می آید.
بنابراین در سیم بکسل 6*19+1FC عدد 19 تعداد نخ یا رشته های سیم بکسل می باشد که در هر کلاف بهم تابیده است ، عدد 6 تعداد کلاف های سیم بکسل است . یعنی 6 کلاف و هر کلاف 19 سیم فولادی و یک عدد مغزی سیم بکسل و علامت اختصاری F.C نوع مغزی می باشد . اغلب سیم بکسل هایی که در جراثقال های سقفی مورد استفاده قرار می گیرند و سیم بکسل های بار بلند کردن از نوع 6* 19 ساخته می شوند
safe wire rope
سيم بكسل به عنوان وسيله‌اي قابل انعطاف در دستگاه‌هاي بالابر جراثقال و ديگر مكانيزم‌ها بكار مي رود . از جمله مزاياي آن نسبت به ساير وسايل مشابه مثل زنجير ، سبك بودن و اطمينان كار آن است.
سيم بكسل عملاً در موقع كار تحت شرايط نامناسب بطور آني قطع نمي‌شود بلكه به علت تشكيل شدن از تعداد زيادي سيم در اين مواقع و يا در اثر فرسوده شدن اول سيم‌هاي خارجي قطع مي‌شود و اين خود اعلام خطري است كه به محض مشاهده بايد نسبت به تعويض آن اقدام نمود.
سيم بكسل‌هااز سيم‌هاي فولادي با مقاومت كششي حدود 250-130 KG/MM ساخته شده‌اند .
سيم بكسل‌هاي مورد استفاده در محيط‌هاي خشك از سيم‌هاي بدون روپوش تشكيل شده است، در صورتيكه سيم بكسل در محيط‌هاي مرطوب مورد استفاده قرار گيرد آنرا گالوانيزه مي‌نمايند كه در موقع گالوانيزه كردن به علت عمليات حرارتي انجام شده سيم بكسل 10% مقاومت كششي خود را از دست مي‌دهد.
سیم بکسلها توسط ماشین های مخصوص بافته می شوند، بدین طریق که اولاً سیمها بصورت لایه های سیمی پیچیده شده و بعد لایه های سیمی بصورت بکسل درمی آید. این دو عمل همزمان یا در دومرحله انجام می گیرد . لایه های سیمی روی لایه داخلی که از جنس فیبر ، آزبست، پلاستیک و یا سیم هایی با فولاد نرمتر تشکیل شده است پیچیده می شود.
سیم بکسلها از نظر بافت ، تاب ، مغزی ، رشته و کلاف تقسیم بندی می شوند:
سيم بكسل از نظر تاب:
ü سيم بكسل يكطرفه
ü سيم بكسل دوطرفه يا صليبي
1. چنانچه جهت تاب کلاف و تاب رشته ها هر دو در یک جهت تابیده شده باشد آنرا سیم بکسل یک طرفه می نامند.
2. اگر جهت تاب کلاف و تاب رشته ها عکس یکدیگر باشد ، سیم بکسل دوطرفه یا صلیبی نامیده می شود.
3. اگر تاب کلاف ها و رشته ها عکس یکدیگر باشد و کلاف ها یک در میان به راست و چپ رشته ها تابیده باشند ، ترکیبی گویند.
سيم بكسل از نظر بافت:
سيم بكسل‌ها از نظر بافت بر اساس جهت بافت کلاف ها نام گذاری
می شوند. اگر جهت کلاف ها از چپ به راست تابیده باشند، با علامت z روی سیم بکسل نشان داده می شود و آنرا راست بافت گویند.اگر جهت کلاف ها از راست به چپ تابیده شده باشد ، با علامت s روی سیم بکسل نشان داده می شود و آنذرا چپ بافت گویند.
جهت تهیه سیم بکسل بلند کننده بار از سیم بکسل صلیبی راست بافت و چپ بافت استفاده می شود. سیم بکسل های صلیبی یا دو طرفه نیروی کششی را بهتر تحمل می کنند ، در صورتی که سیم بکسل های یکطرفه میل به باز شدن و شل گردیدن بافت ها و رشته ها دارند و قابلیت انعطاف و مقاومت پوششی بیشتری را دارند ، اما کمتر در جراثقال ها مورد استفاده قرار می گیرند . قابل توجه این که از سیم بکسل های یکطرفه جهت بلند کردن بار نباید استفاده شود.
پيچ سيم بكسل‌ها و انواع آن:
سيم بكسل ها معمولاً دو نوع مي‌باشند:
1. باپيچ معمولي يا يكنواخت: در اين نوع سيم بكسل جهت پيچيده شدن سيم‌ها در لايه‌هاي سيمي خلاف جهت پيچيدن لايه‌هاي سيمي در سيم بكسل است.
2. با پيچ لانگ: در اين نوع سيم بكسل جهت پيچيده شدن سيم‌ها در لايه‌هاي سيمي در جهت پيچيدن لايه‌هاي سيمي در سيم بكسل است.
هر کدام از این دو نوع دو فرم مختلف دارد ، راست پیچ و چپ پیچ ، در راست پیچ لایه ها در جهت عقربه های ساعت پیچیده اند و در چپ پیچ خلاف آن. انتخاب سیم بکسل با پیچ معمولی یا لانگ بستگی به نوع کار سیم بکسل و راست پیچ و چپ پیچ بستگی به نوع پیچیدن سیم بکسل در هنگام کار کردن دارد.
ويژگي‌هاي سيم بكسل با پيچ معمولي :
1. ساختمان آن ثابت تر است و دفرمه نمي‌شود.
2. در مقابل لهيدگي و مچاله شدن مقاومتش بيشتر است.
3. تحت بار كه قرار گرفت نمي‌چرخد.
4. پيچ‌هاي كوچك (گوشواره‌اي) كه ايجاد زخم و خرابي در سيم بكسل مي‌كند در آن كمتر ايجاد مي‌شود.
5. جابجايي و بازكردن و بستن آن آسان است.
ويژگي‌هاي سيم بكسل با پيچ لانگ :
1. جابجايي و باز كردن و بستن آن مشكل است.
2. پيچ‌هاي كوچك در آن بيشتر ايجاد مي‌شود.
3. مقاومت لهيدگي و مچاله شدن آن كم است.
4. در صورتي كه دوسر آن گير نباشد دفرمه مي‌شود و براي جاهائيكه يك ير و يا دوسر آن بايد آزاد باشد مناسب نيست.
5. چون سطح تماس آن با پولي (قرقره‌ها ) و طبلك (استوانه سيم جمع كن ) زيادتر مي‌شود مقاومتش در مقابل سايش بايد بيشتر باشد.
سيم بكسل از نظر مغزي :
لایه داخلی در مرکز سیم بکسل برای نگهداری لایه های اصلی است تا ضمن کار و حرکت که لایه ها تحت کشش و خمش قرار می گیرد فرم خود را از دست ندهند. دو نوع لایه داخلی در سیم بکسل مصرف می شود:
1. لایه داخلی فیبری کنفی f.c ، کنف یا پلی پروپیلن یا آزبست
2. لیاه داخلی فولادی s.c
× لایه داخلی فیبری کنفی یا fiber main core:
این نوع لایه از فیبر مصنوعی از درختان مانیلا و آزبست و پلی پروپیلن تشکیل شده است. فیبر قبل از قرار گرفتن داخل سیم بکسل باید به روغن آغشته گردد تا ضمن اینکه از زنگ زدن سیم ها جلوگیری می کند ، امکان لغزش لایه های سیمی روی لایه داخلی هنگام کار باشد. این نوع لایه در مواردی که حرارت محیط کار زیاد است و سیم تحت بار مورد لهیدگی قرار می گیرد قابل استفاده نیست ولی قابلیت انعطاف سیم بکسل زیاد می باشد.
آزبست و پلی پروپیلن که از پنبه تحت عملیات مختلف ساخته می شود ، بهتر و مقاوم تر از فیبر است . سیم بکسل مغزی کنفی را در در کارخانه داخل حوضچه مخصوص پر از روغنبه مدت 3-2 ساعت در درجه حرارت 100-80 درجه سانتیگراد حرارت می دهند تا روغن رقیق گردیده و کنف خاصیت روغن پذیری داشته باشد. در موقع کار که نیروی کششی به سیم بکسل وارد می شود مقداری از روغن ها در اثر فشار کلاف از مغزی کنف خارج شده و تمام رشته های سیم بکسل سرویس می شوند ، همین امر باعث طولانی شدن عمر سیم بکسل می گردد.
× لایه داخلی فولادی یا wire main core:
این نوع لایه از یک سیم یا چند سیم نظیر سایر لایه های سیمی و در بعضی موارد با ساختمان پیچیده تر از سایر لایه ها تشکیل شده است . معمولاٌ از 19 سیم تشکیل شده و اغلب سیم بکسل های با قطر کمتر دارای این نوع لایه داخلی
می باشند.از آنجایی که در مواردی از مصرف ، قدرت و استحکام بیش از هر عاملی مد نظر است در این موارد از سیم بکسل های مغزی فولادی استفاده
می گردد. جراثقال های قسمت فولادسازی یا نقاطی که سیم بکسل تحت حرارت قرار می گیرد ، بخاطر اینکه سیم بکسل های مغزی فولادی دارای مقاومت و استقامت بیشتر می باشند ، از این نوع سیم بکسل ها استفاده می کنند.
در طناب های فولادی قطر پائین معمولاٌ یک کلاف بافته میشود اما در طناب های فولادی با قطر بالا خود یک طناب مستقل می باشد که در مرکز طناب قرار می گیرد و عمده ترین خواص آن این است که برای کلاف های بیرونی حفاظت بیشتری را ایجادکرده و ضمن کار باعث دفرمه شدن سیم نشود و توزیع بهتری از نیروی کششی را در هر یک از کلاف ها ایجاد نماید .
× لایه داخلی مستقلindependent wire rope core :
سیم با لایه مستقل از هفت لایه سیمی (7*7) تشکیل گردیده است . بکسل های با لایه داخلی مستقل برای کارهای سنگین و مقاوم در برابر لهیدگی و مچاله شدن بکار می روند. دو نوع سیم بکسل با لایه فولادی داخلی و مستقل در محیط های کار گرم مناسب هستند و مقاومت کلی سیم بکسل را 5/7% زیادتر می کند.
گام سيم بكسل:
گردش يك كلاف سيم بكسل به دور هسته مركزي سيم را گام گويند. طول گام بستگي به تعداد كلاف‌ها و قطر سيم بكسل دارد. بنابراين هر سيم بكسل داراي گام مخصوص به خود مي‌باشد. دانستن گام سيم بكسل جهت تعيين خرابي سيم بكسل ، خصوصاً در حد پارگي سيم لازم است.
سیم بکسل از نظر تعداد رشته و کلاف:
ساختمان سیم بکسل تشکیل شده از تعدادی رشته سیم به قطرهای مختلف که ادر جهت موافق حرکت عقربه ساعت بهم تابیده شود ، از تابیدن رشته ها کلاف بوجود می آید.
بنابراین در سیم بکسل 6*19+1FC عدد 19 تعداد نخ یا رشته های سیم بکسل می باشد که در هر کلاف بهم تابیده است ، عدد 6 تعداد کلاف های سیم بکسل است . یعنی 6 کلاف و هر کلاف 19 سیم فولادی و یک عدد مغزی سیم بکسل و علامت اختصاری F.C نوع مغزی می باشد . اغلب سیم بکسل هایی که در جراثقال های سقفی مورد استفاده قرار می گیرند و سیم بکسل های بار بلند کردن از نوع 6* 19 ساخته می شوند
