پیچ و مهره و نحوه تشخیص پیچ و مهره

پیچ و مهره و نحوه تشخیص:
به طور کلی پیچ و مهره ها با چهار یا پنج مشخصه شناخته می شود. نوع، جنس ، قطر ، گام دنده که در این قسمت این خصائص را توضیح خواهیم داد.اطلاعاتی نظیر اندازه گیری پیچ و مهره و اطلاعات راجع به حروف اختصاری پیچ و مهره ها را در صفحات دیگر توضیح داده ایم.
1)نوع پیچ:
نوع پیچ ها با شکل گل آنها و ابزاری که برای بستن پیچ و مهره ها استفاده می شود تعیین می گردد و بدین ترتیب هر پیچ در دسته بندی خاص خود قرار می گیرد.
-دسته بندی پیچ:
پیچ و مهره ها بر اساس عملکرد یا طراحی شان در دسته بندی خاص خود قرار می گیرند. برای راهنمایی بیشتر قسمت جدول طبقه بندی انواع پیچ ما را مطالعه کنید.
-شکل گل پیچ و ابزار بستن پیچ و مهره:
پیچ و مهره در بعضی دسته بندی ها ممکن است انواع مختلفی از شکل گل پیچ و تفاوت در ابزار بستن پیچ و مهره ها داشته باشند.(مثل چهار سو یا دو سو و…) در برخی دیگر تنها از یک ابزار برای بستن آن دسته از پیچ ها می توان استفاده کرد یا فقط یک ابزار استاندارد برای بستن پیچ استفاده می شود.
در برخی از دسته بندی ها نیز از هیچ ابزار مشخصی نام برده نشده است یا اصلا ابزاری برای این کار لازم نیست( مثل پیچ خروسکی که با دست میتوان آنرا بست.)
2)جنس پیچ و مهره:
متریال یا جنس پیچ و مهره مشخص می کند که جنس پیچ از چه موادی ساخته شده است و همینطور گرید پیچ یا همان رده های مقاومتی پیچ و مهره را مشخص می کند.
مثال: استنلس استیل(A306,A304,A316) ، فولاد (A325 ,A490 ,A306)که معادل پیچ گرید 8.8 و 10.9 و 5.6 است و برنجی و…
3)قطر پیچ:
در واقع قطر اسمی پیچ اندازه دور ساقه یا تنه پیچ است برای اطلاعات بیشتر به قسمت اندازه گیری پیچ و مهره مراجعه کنید.
4)طول پیچ:
چگونگی اندازه گیری طول پیچ بسته به نوع گل پیچ می تواند متفاوت باشد. به عنوان یک قاعده کلی طول پیچ از ابتدای سطح تا انتهای پیچ است. در مورد پیچ هایی که سر یا گل آنها در بالایشان قرار دارد (مثل پیچ شش گوش) طول از زیر گل تا انتهای ساقه اندازه گیری می شود.
5)گام رزوه:
گام رزوه یا گام دندانه فاصله بین دنده های پیچ را مشخص می کند. که متداول ترین آنها در مورد پیچ های ماشینی (شامل پیچ های استوانه ای و شش گوش که به همراه مهره به کار می روند) دو نوع دنده اینچی و دنده میلیمتری که به همراه مهره به کار میروند.
اندازه گیری پیچ و مهره:
نقاط مختلفی از پیچ هستند که می توان در اندازه گیری قطر از آنها بهره برد.
پر کاربرد ترین آنها شامل:
*قطر کلی که به آن قطر روی رزوه هم می گویند.
*قطر سادگی یا همان قطر قسمت بدون رزوه
*قطر ریشه که قطر قسمت فرو رفتگی رزوه است.
قطر پیچ همیشه باید بر اساس قطر کلی (قطر روی رزوه) سنجیده و تعیین گردد.
قطر گل پیچ:
در مورد پیچ های شش گوش برخی موارد سایز آچار خور پیچ واحد نظر قرار می دهند. این کار به دو دلیل زیر اشتباه است:
1)ممکن است باعث کج فهمی شود و پیچ با قطر بزرگتری تهیه گردد.
2)ممکن است برای یک نوع قطر پیچ ابهاد گل پیچ متفاوتی وجود داشته باشد.
مثلا پیچ فولادی گرید 10.9 سایز M20 با پیچ فولادی گرید HV10 سایز M20 به لحاظ آچار خور متفاوت است.
اندازه گیری مهره و واشر
هم مهره و هم واشر بر اساس پیچی که قرار است روی آن بسته شوند به لحاظ جنس و ابعاد طبقه بندی می شوند مثلا واشر M16 مخصوص پیچ m16 است با مهره ای به همین سایز و البته رزوه هایی که با پیچ هماهنگ باشند. سایز مهره از قسمت داخلی آن محاسبه می گردد و بایستی بر عکس پیچ که از روی رزوه اندازه گیری می شود از داخل رزوه اندازه گیری شود. اشتباه متداولی که منجر به اشتباه کردن در مورد سایز مهره میگردد

پیچ چیست ؟

پیچ در واقع سطح شیبداری است که یک محور یا یک استوانه را دور می زند.

یکی از روشهـای عمده اتصالات و خصوصاً اتــصالات مکانیکی استفــاده از پیچ و مهـــره است.

پیچ معمولا در اتصالاتی استفاده می شود که نیاز به باز و بسته شدن داشته باشد و یا دارای لرزه هایی است که باید بعد از مدتی دوباره تنظیم یا محکم شود برخلاف چسب یا جوش که یک اتصال دائمی هستند.

واژه( Bolt) واژه ای عام است که درمورد همه اتصال دهنده های رزوه دار نظیر پیچهای دو سر رزوه بدون گل یا تمام رزوه ( Stud Bolt) و نیز پیچهای خودکار ( Machine Screws ) اطلاق می گردد. مباحث گوناگونی در ارتباط با پیچ و مهره ها نظیر مواد و آلیاژ های مصرفی ، ابعاد دلخواه ،آنالیز شیمیایی و خواص مکانیکی و فیزیکی ، طراحی و هندسه ، تعاریف تخصصی ، روش تولید ، طبقه بندی پیچها ، بازرسی و کنترل کیفیت ، کاربردها ، پوشش و رنگ ، انواع پیچ و مهره ، نشانه گذاری ، عیوب احتمالی ، طریقه استفاده و اعمال گشتاور، استانداردهای مرتبط ، خوردگی ،انواع شکست، عملیات حرارتی ، نمونه برداری و مستند سازی وجود دارد. دراستـــاندارد ISO 1891 تعـاریف و واژه های مربوط به پیچ و مهره ها ذکر شده است.

متریال:

در پیچ های فلزی از فولاد کربن پایین , کربن متوسط و کربن بالا استفاده میکنند.

یکی از مهمترین نکاتی که در تولید پیچ و مهره باید به آن توجه داشت نوع جنس و مواد اولیه است که در کیفیت محصول و قیمت تمام شده آن تاثیر زیادی دارد .نوع مفتول فولادی که در تولید پیچ و مهره ها استفاده می شود باید قابلیت فرم پذیری سرد (ColdHeadingQuality (CHQ باشند.

این نوع فولاد معمولا از فولاد های ساختمان و معمولی گرانتر می باشد . در این نوع فولاد سعی می شود حبابهای ریز هوا به حداقل برسد و سطح و مقطع مفتول به صورت یکنواخت و همگن تر باشد تا در هنگام تولید ایجاد ترک نشود.

نکته : این نوع از پیچ ها بعد از تولید مورد عملیات حرارتی قرار گرفته تا میزان مقاومتشان تقویت گردد.

فولاد های کربن پایین:

پیچ های تولید شده از این فولاد معمولا در صنایعی استفاده می شود که فشار بالایی چه از لحاظ دما , کشش و نیرو بر روی آن نباشد مانند صنایع برق و مخابرات و صنایع پایین دستی .به این پیچ ها , پیچ آهنی می گویند.

فولاد های کربن متوسط:

پیچ های تولید شده از این فولاد به علت استحکام بالا دزر صنایع پل سازی , استراکچر سازی , نفت و صنایع حساس استفاده می شوند . این نوع از پیچ ها , پیچ فولادی یا خشکه خطاب می شوند.

فولاد های کربن بالا (زنگ نزن):

پیچ های تولید شده از این فولاد به علت مقاومت بسیار بالا در زمینه های مختلف در صنایع دریایی , صنایع غذایی ومکانهای بسیار مرطوب استفاده می شوند.

نکته: به علت هزینه بسیار بالای این محصولات از مشابه فولادی با پوشش های مختلف در صورت امکان استفاده می شود.

استفاده از فلز های آلمینیوم , مس و برنج نیز معمول می باشد.

فورج:

فورج پیچ و مهره به دو روش سرد و گرم انجام می گیرد.

در روش فورج گــرم بعــد از حــرارت دهــی سـر قطـعه در دمـای بــالا (۸۵۰-۱۲۰۰) توسط دستگاه پرس شکل سر پیچ ایجاد می شود.

در روش فورج سرد یا اکستروژن بدون استفاده از حرارت و توسط دستگاه قالب زنی ، پیچ در طی چند مرحله ولی بسیار سریع تغییر مقطع داده و بصورت آماده استفاده (رزوه شده) از دستگاه خارج می گردد.

پیچ ها از لحاض ظاهری به دو دسته تقسیم می شوند.

۱-پیچ های خودکار: پیچ %ݞZ۹fpfp5iݾیچ هستند که برای ثایت شدن در قطعه مورد اتصال نیازی به مهره ندارد و درون کار فرو می رود و نوک آن معمولا مانند میخ تیز می باشد , در مواردی می تواند قطعه را سوراخ کند. مانند پیچ سر مته ای و پیچ چوب.

۲-پیچ های غیر خودکار: این نوع پیچ ها برای ثابت شدن نیاز به مهره دارند یا قطعه ای که مانند مهره باشد و بتواند کار مهره را انجام دهد , معروفترین آن را می توان پیچ شش گوش را ذکر کرد همچنین پیچ اتاقی , پیچ جوشی , پیچ استوانه , پیچ آلن واستاد بولت و …

پوشش:
همانگونه که در گذشته توضیح دادیم برای استفاده از پیچ و مهره های آهنی و فولادی در محیط های مرطوب و صنایع دریایی از پوشش های مختلف استفاده می شود که به اختصار هر کدام را توضیح می دهیم.

فسفات و کرومات:
این پوششها که پوششهای تبدیلی نامیده می‌‌شوند، پوششهایی هستند که ‌از خود فلز ایجاد می‌‌شوند. فسفاتها و کروماتها نامحلول‌اند. با استفاده ‌از محلولهای معینی مثل اسید سولفوریک با مقدار معینی از نمکهای فسفات ، قسمت سطحی قطعات فلزی را تبدیل به فسفات یا کرومات آن فلز می‌‌کنند و در نتیجه ، به سطح قطعه فلز چسبیده و بعنوان پوششهای محافظ در محیط‌های خنثی می‌‌توانند کارایی داشته باشند.
این پوششها بیشتر به ‌این دلیل فراهم می‌‌شوند که ‌از روی آنها بتوان پوششهای رنگ را بر روی قطعات فلزی بکار برد. پس پوششهای فسفاتی ، کروماتی ، بعنوان آستر نیز در قطعات صنعتی می‌‌توانند عمل کنند؛ چرا که وجود این پوشش ، ارتباط رنگ با قطعه را محکم‌تر می‌‌سازد. رنگ کم و بیش دارای تخلخل است و اگر خوب فراهم نشود، نمی‌‌تواند از خوردگی جلوگیری کند.

اکسید فلزات:
اکسید برخی فلزات بر روی خود فلزات ، از خوردگی جلوگیری می‌‌کند. بعنوان مثال ، می‌‌توان تحت عوامل کنترل شده ، لایه‌ای از اکسید آلومینیوم بر روی آلومینیوم نشاند. اکسید آلومینیوم رنگ خوبی دارد و اکسید آن به سطح فلز می‌‌چسبد و باعث می‌‌شود که ‌اتمسفر به‌ آن اثر نکرده و مقاومت خوبی در مقابل خوردگی داشته باشد.
همچنین اکسید آلومینیوم رنگ‌پذیر است و می‌‌توان با الکترولیز و غوطه‌وری ، آن را رنگ کرد. اکسید آلومینیوم دارای تخلخل و حفره‌های شش وجهی است که با الکترولیز ، رنگ در این حفره‌ها قرار می‌‌گیرد.

گالوانیزه گرم مذابی (HotDipGalvanaized):
روی فلزی است به رنگ سفید متمایل به آبی٬ بالاتراز ۱۰۰ درجه سانتیگراد شکننده٬ مابین۱۰۰ الی ۲۰۰ درجه سانتیگراد نرم٬ قابل انحنا و انبساط است و می‌توان به صورت ورقه‌های نازک درآورد٬ بالای ۲۰۰ درجه سانتیگراد دوباره شکننده می‌شود. خاصیت تکنیکی خیلی مهم روی حفاظت خیلی خوب پوشش‌های آن در مقابل خوردگی است. این خاصیت ترجیحا بواسطه تشکیل لایه یکنواخت و چسبنده اتمسفر ایجاد می‌شود و عموما شامل اکسید و هیدروکسید کربنات روی و گاهی نیز سولفات و کلرید روی می‌باشد.
این روش گالوانیزه کردن بوسیله غوطه ور نمودن فلز در حمام روی مذاب در دمای ۴۲۰-۴۵۰ C انجام می شودو پس از خارج نمودن نمونه از حمام , روی نخست با اکسیژن و سپس با کربن واکنش داده و لایه مقاوم به خوردگی (ZnCo3) را ایجاد می کند . این روش برای جلوگیری از زنگ زدگی استفاده می شود .
این نوع گالوانیزه باعث پیوند روی و اهن می شود و این پوشش قابلیت پذیرش جوش دارد و برای کار در دمای بالا (تا ۲۰۰C ) مناسب می باشد .گاهی به حمام روی سرب افزوده می شود که هدف از این کار افزایش سیالیت روی است . این امر باعث کاهش مصرف روی و قابل بازیافت بودن سرباره می شود.

گالوانیزه الکتریکی ( سفید , زرد , هفت رنگ و سبز ) (zinc plated):
در این روش ترسیب گالوانیک یک فلز بر پایه واکنشهای الکتروشیمیایی صورت می‌گیرد. هنگام الکترولیز در سطح محدود الکترود/الکترولیت در نتیجه واکنشهای الکتروشیمیایی الکترون‌ها یا دریافت می‌شوند (احیا) و یا واگذار می‌شوند (اکسیداسیون). برای اینکه واکنشها در جهت واحد مورد‌ نظر ادمه یابند لازم است به طور مداوم از منبع جریان خارجی استفاده شود. واکنشهای مشخص در آند و کاتد همچنین در الکترولیت همیشه به صورت همزمان صورت می‌گیرند. محلول الکترولیت باید شامل یونهای فلز رسوب‌کننده باشد و چون یونهای فلزها دارای بار مثبت می باشند به علت جذب بارهای مخالف تمایل به حرکت در جهت الکترود یا قطبی که دارای الکترون اضافی می‌باشد (قطب منفی یا کاتد) را دارند. قطب مخالف که کمبود الکترون دارد قطب مثبت یا آند نامیده می‌شود. به طور کلی سیکل معمول پوشش‌دهی را می‌توان به صورت زیر در نظر گرفت:

یک اتم در آند یک یا چند الکترون از دست می‌دهد و در محلول پوشش‌دهی به صورت یون مثبت در می‌آید.
یون مثبت به طرف کاتد یعنی محل تجمع الکترون‌ها جذب شده و در جهت آن حرکت می‌کند.
این یون الکترون‌های از دست داده را در کاتد به دست آورده و پس از تبدیل به اتم به صورت جزیی از فلز رسوب می‌کند.

نیکل کروم:
( نیکل سفید شبیه به نقره متمایل به زرد / کروم سفید شبیه به نقره متمایل به آبی)
در این روش ابتدا نمونه با نیکل آبدهی می شود
(نیکل رسانا بوده خاصیت مغناطیسی دارد, زنگ نمی زند و جوش می پذیرد )
بعد از آن با کروم به منظور ایجاد سطحی صیقلی , خوب و مقاوم در برابر خوردگی ایجاد می شود
(کروم زنگ نمیزند , جوش و نقاشی نمی پذیرد و در برابر اسید های هالوژن دار تاثیر می پذیرد اما در برابر گازها ,محلول های قلیایی و نمکی مقاوم است).

تفلن (P.T.F.E):
پوشش P.T.F.T در رنگ های مختلف مانند سبز, آبی, زرد ,مشکی, توسی و …… می باشد.
این پوشش در برابر خوردگی و سایش مقاومت دارد . این پوشش توانایی تحمل دمای ۲۰۰ تا ۳۵۰ C
رادارد.ضمنا پوشش تفلن عایق الکتریکی و ضد آب بوده و در برابر اسید, باز و نمک ایستایی دارد .
گروه دیگری از پوشش ها هستند که مورد استفاده در صنایع قید و بستی نمی باشند و از توضیح آن پرهیز می نماییم. مانند پوشش طلا , نقره , پلاتین و …

تولید رزوه:
با ۲ روش می توان رزوه ها را تولید نمود :
الف) ماشینکاری (حدیده)
در این روش توسط تراشکاری رزوه هایی را بر روی میل گرد ایجاد می کنیم. قطر خارجی رزوه های تولید شده به این روش برابر با قطر ساق پیچ است.

ب) نورد ( رولینگ ) (مالشی)
در این روش بجای تراش و حذف قسمتهایی از میل گرد اولیه ، توسط فرآیند اکستروژن رزوه ها را ایجاد می کنیم . مقطع پیچ قبل از رزوه شدن دارای ۲ قطر متفاوت می باشد، قسمتی که قرار است رزوه شود دارای قطری کمتر بوده که پس از رزوه بواسطه انبساط شعاعی و دارای قطری برابر ساق (Shank ) می گردد.
ضعیف ترین منطقه رزوه نسبت به نیروهای مکانیکی قطر کوچک ( Minor) است و چون این مقدار در هر دو روش تولید برابر است بنابراین از لحاظ مقاومت یکسانند، از طرفی کار سرد بر روی آلیاژ پیچ در روش نورد موجب افزایش فشردگی و استحکام رزوه ها می گردد.
در این روش بعد از عملیات رزوه زنی ،پیچهای با گرید ۸٫۸ و بالاتر جهت افزایش استحکام و سختی مورد عملیات حرارتی سختکاری (۷۰۰-۹۰۰) قرار گرفته آستنیتی می شود (۱۰ دقیقه به ازای هر۱۰ میلیمتر ضخامت ) و سپس در روغن کوئنچ شده و پس از آن جهت بازگشت خواص ضربه پذیری و جلوگیری از تردی در دمای ۴۰۰ تا ۶۰۰ تمپر می گردد.
هنگام عملیات حرارتی Quench-Tempering به منظور جلوگیری از کربوره شدن بیش از حد یا دکربوره شدن ، دمای کوره میبایست خنثی بوده و تحت کنترل باشد.
عملیات حرارتی در کنار مواد اولیه و فرایند تولید از ارکان تولید پیچ و مهره محسوب می شود.

پیچ شش گوش چیست؟
پیچ شش گوش و پیچ 6 گوش و کاربرد پیچ و پیچ چیست

موارد مصرف:صنایع نفت و گاز وپتروشیمی ،صنعت ساختمان، پل سازی ،سوله ،سازه ،اسکلت فلزی و…

یکی از پر کاربرد ترین پیچها ، پیچ سر شش گوش است.پیچ های شش گوش بیشتر کاربرد صنعتی و ساختمانی دارند.پیچ شش گوش در اسکلت فلزی،سازه فلزی و سوله کاربرد دارد اغلب آسمان خراشها و سازه های غولپیکر با کمک پیچ شش گوش سر به فلک کشیده اند.

کارخانه کیمیاصنعت هم اکنون ، تولید پیچ فولادی از سایز M24 تا M48 را با روش فورج گرم و سایز M24 به پایین را با روش فورج سرد در گرید های 8.8 و 10.9 را در دستور تولید انبوه دارد . آزمایشگاه اتصالات نوین مستقر در کارخانه وظیفه کنترل کیفیت پیچ ها بر اساس استانداردهای روز دنیا را بعهده دارد . که آزمون کششی ، سختی ، تعیین گرید از آن جمله می باشند . پیچ های گرید 10.9 نسبت به پیچ گرید 8.8 از سختی بالاتری برخوردار هستتند و پیچ های سر شش گوش HV سختی 10.9 را دارند . اما نسبت به پیچ های فولاد 10.9 معمولی سر بزرگتری دارند . مواد اولیه بکار گرفته شده در گرید 8.8 ، CK45 می باشد و برای پیچ سر شش گوش 10.9 از متریال MO40 استفاده می شود MO40 همان متریالی است که برای ساخت استاد بولت ها از آن استفاده می کنند . اما برای گرید 12.9 از VCN استفاده می شود که متاسفانه مواد اولیه آن در کشور ما به سختی یافت می شود .

اغلب پیچ های فولادی پوشش فسفات سیاه دارند که در مقاله پوشش فلزات توضیحات کامل داده شده است

از طرفی پیچ های سرشش گوش با گرید 5.6 جهت سازه های سبک تر و همچنین برای اتصال قطعات فلزی و غیر فلزی که فشار زیادی زا تحمل نمیکنند نیز کاربرد دارند

پیچ های شش گوش استیل نیز که هم مقاومت سختی بالا و هم مقاومت خوردگی بالا دارند برای محیط های پر فشار و با رطویت بالا مصارف گوناگون دارند

برای پیچ های فولادی و آهنی از انواع پوشش ها نظیر آبکاری گالوانیزه سرد،گالوانیزه گرم ،داکرومات و … استفاده میشود که در این میان برای پیچ های گرید 10.9 نباید از گالوانیزه گرم استفاده کرد چرا که باعث ایجاد ترک های هیدروژنی در سطح پیچ میگردد

.اطلاعات پیچ و مهره٬ پیچ استوانه٬ پیچ استیل٬ پیچ الن٬ پیچ الن سر تخت٬ پیچ الن مغزی٬ پیچ اهنی-٬ پیچ تک خار٬ پیچ تمام رزوه پیچ خشکه 8.8٬ پیچ تی٬ پیچ جوشی پیچ چهار گوش٬ پیچ چشمی٬ پیچ خشگه٬ پیچ خودکار٬ پیچ دنده درشت ، تولید انواع پیچ٬ پیچ دنده ریز٬ پیچ دنده ژاپنی٬ پیچ سرمته٬ پیچ کفشکی٬ پیچ گالوانیزه٬ پیچ گالوانیزه گرم٬ پیچ متری٬ پیچ متری دنده کبریتی٬ پیچ میلیمتر٬ پیچ نیم رزوه٬ پیچ نیم متری٬ پیچ و مهره٬ پیچ ومهره٬ پیچ یک متری٬ خرید پیچ و مهره٬ زرد٬ گالوانیزه الکتریکی ( سفید٬ مهره٬ مهره اهنی٬ مهره باریک)٬ مهره چهار گوش –٬ مهره خاردار٬ مهره خشگه٬ مهره داربستی٬ مهره دنده کبریتی٬ مهره شش گوش-٬ مهره فلنچی٬ مهره کاسه نمدی-٬ مهره گالوانیزه٬ مهره گالوانیزه گرم٬ مهره واشر دار٬ هفت رنگ و سبز٬ واشر تخت٬ واشر تخت گالوانیزه٬ واشر تخت گالوانیزه گرم٬ واشر چهار گوش٬ واشر خاردار٬ واشر خورشیدی٬ واشر فنری٬ واشر فنری گالوانیزه٬ واشر فنری گالوانیزه گرم٬ واشر مسیپیچ و مهره , خرید پیچ و مهره

سازه هاي پيچ و مهره.