بررسی و مقایسه استاندارد ها ی پیچ و مهره

بررسی و مقایسه استاندارد ها ی پیچ و مهره

استانداردهای پیچ و مهره و واشر به دودسته کلی استاندارد مکانیکی و هندسی تقسیم
می شوند . از نظرعملکرد در اتصال ها نیز دوگونه استاندارد هندسی قابل پیش تنیدگی
(قابل استفاده در اتصال های اصطکاکی) و غیر قابل پیش تنیدگی (معمولی) برای پیچ ،
مهره و واشر وجود دارد ، که در ادامه به توضیح کامل آن می پردازیم .

برای شناخت پیچها و تعریف پیچها به 4 مشخصه نیازمندیم:

1- قطر پیچ 2- طول پیچ 3- نوع کله پیچ 4- نوع دنده و گام پیچ

اهمیت به کار گیری پیچ و مهره منطبق بر ظوابط طراحی و ساخت
یکی ازپراهمیت ترین فاکتور ها در مقاومت اتصال های اصطکاکی نیروی پیش تنیدگی
ایجاد شده توسط پیچ ومهره می باشد،به همین دلیل پیچ ، مهره و واشر از نظر هندسی
و مکانیکی باید توانایی تحمل نیروی پیش تنیدگی را داشته باشند وعلاوه برآن مقاومت
نیروی کششی خارجی اعمالی به اتصال را نیز داشته باشد.آیین نامه ها و استاندارد های
معتبر بین المللی پیچ ها را به دودسته اصلی پیچهای پرمقاومت با قابلیـت پیشتنیدگی
و پیچهای معمولی غیرقابل پیش تنیدگی تقسیم می کند ؛ از اینرو لازم است با شناخت

مناسب رفتار اتصـال و بارهای وارده به آن عملکردی مناسب برای آن تعبیه گردد و به

تبع آن پیچ ، مهره و واشرمناسب با عملکردآن انتخاب شده و در نقشه های اجرایی ارائه

گردد ؛ به همین دلیل لازم است با بررسی آیین نامه های مربوطـه به اتصالهای سازه های

فـولادی و استاندارد های مورد پذیرش آن ها انواع اتصال ها و استاندارد های مرتبط

شناخته شود.

رفتار اتصال های پیـچ و مهره ای بر اساس مکـانیزم انتقال نیرو در آن به صورت زیر
دسته بندی می شوند :

1- اتصال اتکایی : دراین نوع اتصال ورق های اتصال می توانند بروی یک دیگر بلغزند ،
در این اتصال ها نیرو از طریق اتکای دیواره سـوراخ به بدنه پیچ انتقال می یابد مطابق
آیین نـامـه های طراحی سازه و طـرح لرزه ای این اتصال ها منـاسب بارهای لرزه ای و
دینامیکی نمی باشد.
2- اتصال اصطکاکی : در ایـن نوع از اتصال ورق های به وسیله نیـروی پیش تنیدگی
پیج بر روی یکدیگر فشرده و این نیرو باعث می شود زبری سطحی ورق ها درهم درگیر

شده و بین ورق ها اصطکـاک ایجـاد شود ، نیروی اصطکـاک با نیروی پیش تنیـدگی
و ضریب اصطکاک رابطه خطـی داشتـه و با بیشتـر شدن نیروی پیش تنیدگی مقاومت
اصطکاکی بین ورق ها نیز بیشتر می شود .
در این نوع اتصال دیواره سوراخ و بدنه پیچ هیچگونه تماسی ندارد.
رزوه یا دنده:

رزوه یا دنده به دودسته تقسیم می شود
الف)دنده درشت(coarse)
ب)دنده ریز(fine)
انواع دنده ها ( رزوه ها):
1-پیچ دنده مثلثی 60 درجه
2-پیچ دنده تخت
3-پیچ دنده یونیفاید
4-پیچ دنده مربعی
5- پیچ دنده ذوزنقه ای
6- پیچ دنده ویت ورث
7- پیچ دنده مارپیچ
8- پیچ دنده گرد
9- پیچ دنده اره ای
رده‌ی مقاومتی پیچ:
رده‌ ی مقاومتی در پـیچ‌ ها براسـاس DIN با اعـداد : 4.6 ، 5.6 ، 8.8 ، 10.9 ، 12.9 ، 14.9
تعریف شده است.
مزایای ساخت اسکلت پیش ساخته پیچ و مهره ای نسبت به سایر اسکلت های اجراشده عبارتند از :

سرعت اجرا :سرعت اجرای سازه های با اتصالات پیچ و مهره ای نسبت به اتصـالات
جوشی بالاتر وکاملا قابل لمس میباشد و زمان ساخت سازه های پیـچ و مهره ای کمتر
از سازه های با اتصالات جوشی است و با توجه به مدت زمان بالای اجرای پروژه های
کشورمان این نوع از سازه ها جهت کاهش زمان ساخت پیشنهاد می گردد .
سرعت نصب:دراین گونه از سازه ها بدلیل حذف کامل جوشکاری درمحل نصب سازه ،
فقط با جایگذاری قطعات و بستن تعدادی پیچ و مهره محدود می شود که این عامل
باعث افزایش چشمگیر سرعت نصب می شود و خطاهای نصب به حداقل خود میرسد.
کیفیت ساخت : کیفیـت ساخت سازه با امکانات موجود درکارخانه و طبـق نقشه های
طراحی شده وتحت نظارت واحدکنترل کیفی قابل مقـایسه با سازه های جوشی که در
محل نصـب سازه ساخته می شـوند نمی باشد و دارای کیفیت بسیار بالایی میباشد .
پرت مصالح : معمولا دست محاسب در انتخاب مقاطع خاص مانند IPE بسته می باشد
و مجبور است با اضافه کردن ورق و جوشکاری اضـافی به مقطع مورد نظر خود برسد
حال آنکه در ساختمان پیچ و مهره ای امکان اجرا و تولید مقاطع سبک تر و با مقاومت
بیشتر وجود دارد استفاده از ورق در ساخت مقاطع و پرت آهن آلات به حداقل میرسد.
ایمنـی و پایـداری سازه : چه به لحاظ تئوری و چه به لحاظ عملی ثابت شده است
که ساختمان های پیچ و مهره ای به دلیـل کیـفیت بـهتر ، پایداری و مقاومت بیشتری
در بـرابـر زلزله و نیروهای جانبـی دارند .
هــزیـنـه کمـتر: اجـرای ساختـمان پیـچ و مهره ای به لحاظ اقتصادی می تواند هـزینه
کمتـری ر ا به مالـک تحمیل کند ولی این بدان معنی نیست که در دو سازه که کاملا
مقاطع آن یکسان میباشد سازه پیچ و مهره ای کم هزینه تر باشد،اما به دلیل باز بودن
دست طراح در بهینه سازی و ساخت مقاطع باوزن کمتر،امکان کاهش وزن سازه توسط
طراح به راحتی امکان پذیر است .
مقاومـت در برابر آتش سوزی : در دما های بالا معمولا اتصالات پیـچ و مهره ای
مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارند و احتمال تخریب سازه بسیارکمتر از اتصالات
جوشی است .
عدم نیاز به فضای کار: معمولا در شهرها بدلیل عدم وجود موقعیت و مکان مناسب
جهت ساخت ،اغلب پیمانکاران دچار زحمت فراوان شده کـه با استفاده از این نوع
سازه ها،قابلیت اجرا در شلوغ ترین وکم حجم ترین موقعیت ها را فراهم کرده است.

رواج جهانی : در کلیه کشورهای آمریکایی و اروپایی تمامی سازه ها به صورت پیچ و
مهره ای اجرا میشود مگردر سازه های بسیارکم اهمیت که اتصالات آن جوشی اجرا
میشود که از دلایل مهم استفاده از این نوع سازه ها در این کشور ها،عملکرد بهترآن
وتجربه بیشتر آن کشور ها در ساخت سازه های فولادی می باشد .
خـوردگـی سـازه : در سازه های پیـچ و مهره ای قبل از رنـگ آمیزی ، قطعات
داخل دستگاه های سندبلاست و وایربرس تحت نظر واحد کنترل کیفی زنگ زدایی
میشوندکه درسازه های جوشی این عملیات انجام نمی گردد و همچنین درسازه های
جوشی بجای رنگ غنی شده با روی،که درسازه های پیچ و مهره ای استفاده میشود
،ضد زنگ بکار می رود که این امر باعث خوردگی سریع سازه می شود.
امکان استفاده در مدیریت حوادث : با توجه به امکان جا بجایی این گونه سازه ها
امکان جابجایی و نصب آن درمناطق بحران زده مانندسیل و زلزله امکان پذیرمیباشد.شش گوش, استادبولت, بولت صفحه ستون, پیچ آلن, پیچ آهنی, پیچ خود کار, پیچ سر استوانه ای دوسو -, پیچ سر تخت خزینه دوسو, پیچ شش گوش, پیچ های بولت و شش گوش, مهره, مهره باریک), مهره چشمی, مهره شش گوش-, مهره مربعی